By dedicating ourselves to the transformative methods I’ve been recommending (and particularly to phaneronics and mentalism) – and staring at the void inside each one of us – I promise that we will start to feel with the backbone rather than locking ourselves in the wasteland existing in the skull. We will go forward then to shudder with excitement and become intoxicated on magic such as that which arises from the floweriest pieces of literature such as “Kritical Kommentaries on Every Koncept,” “Strange Tales of the Northishfolk,” and “True Folktales from the Heart of the Continent,” and the purplest poetic passages from the chief-bards in “Khronikles of the Kimbrian Kollektive.” (Whilst doing this, we’ll come to admit, too, that so many of the sublimest pleasures are actually very similar to fundamental bodily functions – a fact almost nobody can state in polite company as a rule.) The usual systems of thinking and behaving will shatter around us, and the way that the essential parts of perception connect together will evolve, creating completely new forms of being. Culture, society and events will begin reorganizing themselves under fundamentally different rules, like the flight-pattern of a flock of swallows forming a “gestalt,” that is an organized whole that is considered more than the sum of its elements. And then we will realize that we have awoken a slumbering giant from its nightmares of eternal oblivion so that the World shall never be the same again.
“Waking the Slumbering Giant”
Ms Sesiline Arian
In the cellar of Challavas Mansion with its walls of pink granite, amongst the living statues, the fugitive Magus Hlothrig cannot sleep at all, despite the vast quantities of Lethí Oil he’s slurped down [1]. And there he sits on the high chair like a throne of some kind staring at the pure-black liquid bubbling and splashing in the cauldron of green brass on a dais before him, trying to doze. But around him, on all sides, there are insistent and penetrating voices whispering to him, and the words flowing out in a mixture of every language are extremely powerful but change all the time, like waves on some turbulent river, penetrating through the insipid light cast by the blood-red candles. Outside the enchanted locus, the noisy, flesh-eating bugs are still attacking the building, chirping and stridulating their carapaces whilst squirting organic acid everywhere. And although they cannot burrow through the walls, the blanket of tiny bodies smothers the place, causing all the air inside the ancient structure to hum like a demonic wind-instrument. As the amplitude of the vibrations increases, making the whole building shake, Hlothrig is thrown from his perch to land on all fours beside the cauldron.
Immediately he understands that the stronghold’s been breached and that he’s been discovered when he sees the terrible Scarlet Seal materializing on the furthest wall of the chamber. He’s been praying to get some respite from the nightmare, but now he’ll be in hell. And indeed, there, above the boiling cauldron, appears a human form, its face blazing like a flaming angel, or maybe a redeeming demon {Angels / Demons}. There it stands, or hangs, like a bright star wearing camouflage military gear, with a pair of ragged wings on its back. It looks like it’s leisurely smoking a fag, and the multicolour smoke turns into amber drops that fuse together to make a golden chain that extends to grab Hlothrig by his arms and legs. And although the Magus isn’t concentrating too well, he thinks he sees the dazzling devil (or divinity) belly-laughing as his prey is tugged down into the ocean of quicksilver that’s formed in the bottom of the enormous cauldron, and then through it, to the Underworld. And there, a sorrowful river is slowly singing its incessant song of upheaval and death [2] —
Thihanā Elena i safale ā Lisali elinu i elea;
Aseni sinire ā Lisali eli Rouena Ria hunu hila.
Senethi ā lisali elinu ai uilesi a elinu i sona hila;
Thiliei ā Lasalioha i firisila posā Thafathinu i firisila.
Isesalu alethesi eli anile hunu huza sulu a Ezisenu Thia thera hila;
Isa hirē li erilanu elī sa erila eli hirenu eli hila.
Izasi a Thehelo hunu thanasefisi suhehesī la thoualu eli a Lithanu
a Ezisenu Thia ie hila;
Pi luna nae hunu neli a eī eri rolapi.
Palapafonu Arianithī thenu ā zise i thura palaperi rolapi;
Parai a Thafathī sonufelisi elī alatherisā lininu eli.
Parai a rumulu eli sipera i anathelizi hunu nusile;
Lasa hesilia eli hunu isā elī ipe hunu zuthā alisali elī le hila.
This is a world where everything is totally fractured, civilization has fled, and society retreated to a few last strongholds. Nature has reclaimed its territory once again after a small pause when it let one species rule. But they have damaged the planet to such a degree that they’ve begun to destroy themselves too, and once the process gained momentum, there was no stopping it. The strangest thing was not the fact that such a thing happened, but how the complete transformation went on like a chain-reaction. Whilst most of the population thought they were better than the other creatures, what with all the experimenting with chemicals, tinkering with genes, over-using drugs, environmental engineering, sharing personalities (not to mention the fact that they were modifying their bodies, splitting the atom, polluting the seas and the atmosphere, and disturbing the forces of nature), there they were, turning into monsters in the end. And this was a literal and permanent transmogrification, with people assuming animal characteristics, and behaving and going off to live as beasts do.
Seven individuals, very strong in body, spirit, and will, have risen up amongst the ruins of the world to govern mercilessly over the rest. Recently, the Ayseyus, Fókhyro and his wife Frikshn; Eydudown and her husband Bragga; Twhanz; and Braytstá, have defeated the other main tribe, the Wanírs, receiving the hermaphrodite called Freying as a hostage to try and maintain peace and order in this most fragile period. Together they exercise authority over everywhere habitable, that is, the Migl-Urth. However, they are snobbish and aloof, and wish to deal only with the rich, the famous, the talented, and the brave from behind the impregnable walls of the Unchanging Fortress. They are collecting to themselves those amongst the population who can rule their new abilities of channelling the Unhindered Power in order to use them to build a completely new world beyond good and evil. And the rest can go straight down to Helhrel at the mercy of the local war-lords, the unforgiving landscape, the horrendous diseases, and the fickle elements. To this end, Wowdun Fókhyro has commissioned architects from the Naytlód tribe to erect a Training Centre, Halls of Residence, and a Luxury Manse on the banks of the Raynow River, near the blue cottage where the mysterious and alarming sage Hlothrig Mulrin (who’s now called Oylrig Sífót) lives, reading the rwnen, speaking in tongues, predicting disaster, and casting a long shadow over all Migl-Urth by all accounts.
And there the troubled waters are always singing an old, strange, and ever-changing song about fire, and tears, and death: “Tikana lak Elena-the-suvulé hlath ak Alsalaré-th-elteska; Sinez asniré simerí lalrek Alsalinté Ruelna Hesantil lír” – “The chariot of the Moon will disturb the Zodiac; And the Pleiades will weep.” And the only witness is the magician brought from another world, Oylrig Sífót, who feeds, and placates, coaxes, and spurs them on with his magic, playing the fool who’s in charge without anyone knowing it. And, like the old horned divinity Horní-wun, he never stays in the same form for long, but constantly changes, from a raven, to a wolf, to a swan, to a deer, using his white wand. Thus we learn that, having promised the Urth to these giants of men, Fókhyro has lost all his wealth whilst gambling, and cannot pay them, and now all hell will break loose! And that is the start of this story.
* * * * * * * *
Wowdun Fókhyro, (in the fullness of time he'll be Old-Nick-named Wun-ay for one reason or another), the don of the Ayseyu crime-clan, mover, shaker, creator, deal-maker, and oath-breaker, together with his mendacious, mercurial sidekick, fleet-footed, light-fingered doom-bearer, fire-starter, and chaos-inflator “Lucky” Lẃk Braytstá (yes, that's exactly right!), set up and “accidentally kill” the rival dealer, Ottow Naytlód (he's rather a beast to say the least, who doesn't talk lots most of the time as he's so stoned on his own drugs, and who's called “Ottow the Otter” as he's very like the animal of the weasel family, with long brown fur, and soft down on his belly, which uses its strong, wide tail and its webbed feet to swim swiftly and supply), with a stone to the back of his skull, as he retrieves a skanky stash of super-marrow and an enormous amount of gold, sunk for safety in the sweet embrace of the Raynow River, and make off with the bounty, as the waves chant: “Senthí lalrek alsalinté hlath anaif sinez luf-huilsa sontí ifilté lír; Istí tiemith ‘Dhavuth-e-vrisla zwn ak Alsalintéoha the vrisla vosta slé” – “The stars will turn away from them and will obscure their course; The light of the Sun will be eclipsed by the silvery light of Mercurius.”
Fit to bust blood-vessels and brain-boxes, Ottow’s more voluble brothers Fanfér and Reygun track the reprobate kin-slayers down and – o woe! – the two hooligans take old Wowdun hostage, demanding blood-geld of much dosh. Of course, that's rather inconvenient for the Ayseyu Father, who'd prefer to feast, and drink, and carouse (if he's not making war, that is). In punitive retribution, the old soak, ne'er-do-well, and ladies' man is hung out to dry on a tree by Hworldash race-course somewhere near the back of beyond and not far off from the end of world, with nowt to drink, but suspended in sight of a burbling well where hope springs eternal, by all accounts. Hallucinating horribly from liquid-lack, Wowdun’s addled eyes appear to embrace every single setback and sorrow that could occur in a multiverse of meaning, present, past, or possible.
He, tormented wanderer, pleads for a peaceful passing on the presentation of this woeful world-aged wisdom. But his pitiful prayer is pissed on when a pair of baleful black ravens come to perch on his shoulders and one of the buggers (who’d started out his career as a much-maligned messenger dove) proceeds to peck out his left eyeball. But at least the blasted birds sprinkle a little antediluvian spring-water in his gob whilst they remain and maim. Having so done, the twin birds Hugging and Mwning become his bosom buddies for life ever-after and a day.
Ah, poor Wowdun One-eye, wounded mind wandering, reeling, and rambling from his rancorous revelations, cannot now un-know that the end the Ayseyus is nigh! O, sweet gods, consider the fire-flecked twilight that precedes night’s bruise-black kiss! And there he hangs, wallowing in pitiless nightmares of utter destruction and complete desolation, unable to see any escape or salvation. Unless, mayhap and perchance, some offspring of his outrageous, orgiastic proliferation might by chance prevent the precipitous onrush of the predicted, organic pandaemonium he’s perforce previewed.
Braytstá, meanwhile, treacherous as the day-sky’s blue, has sought out the devious and unforgiving pawnbroker Handfást Naytlód and extorted his horde of magical gold by threatening to reveal the secret deals for goods and services of all kinds made between Handfást and the vicious politico Atlí Hitman who came from some far-off land across the Forsaken Sea originally. Although Handfást attempts to conceal a certain ring (made from gold extracted from the bones of dead babies and the teeth of hanged murderers, said to have mysterious and unspeakable anti-ageing and tooth-decay-defying properties, amongst many other things, such as acting as a “Horror-scope”), Braytstá seizes it, together with the rest of the gold, with preternatural alacrity.
Handfást, who by now is looking, and behaving, just like a vile magical toad, curses the whole god-damned lot of them, spitting through his quite perfect pearly gnashers that the Raynow River shall be stained blood-red from generation unto generation in recompense for this outrage, and that none shall possess his gold for long before being sent shuffling to sweet oblivion in advance of the rightly-appointed hour, and in the most ghastly fashion to boot, to meet the maker and un-doer of all. In a lightning-quick fit of temper, astonished Lẃk strikes him down stony dead, so that Handfást is the first victim of his own ill-omened words. Braytstá returns and delivers the gold, only afterwards gloatingly speaking of the curse. And the Raynow River continues to declare: “Isthahlu altesaré hlath amlo sinez hwzl sulfa ak Ezis Dey thlí lír; Sinez ishazis hsiraré thlararé ishazis thlararé zwn hsiraré lír” – “Crops will wither away and water will disappear from the Eyrth; Roots will turn into branches, and branches become roots.”
Meanwhile the story turns to Ráring Fókhyro, Wowdun’s great-great-grandson, and chief-bandit to an enormous crew of smugglers, pirates, and people-traffickers. His star rises meteorically in the felons’ firmament as he achieves mastery over all the other gangs far and wide and is succeeded in turn by his son Fawlsong. In due course, Fawlsong spawns twins, Sikjurny and Sikmaynd, who grow up to be the Fókhyro dynasty’s double doyens. Years later, rival kingpin Ziggí, who’s been encroaching on Fawlsong’s territory as the latter revelled in his seemingly limitless power, demands to marry Sikjurny as the price of peace between the warring factions. Sikmaynd urges his father to agree. Fawlsong does.
Wowdun, ancient and gnarly, wearing a long grey cloak and with an antique dagger down his boot, sneaks snake-sinewed and wolf-pelted into the wedding hoe-down. Unseen, he drives the knife with a rwn-laden gold hilt into the expensive round oaken table-top, the dirty old vandal. Aah, rwnen! Gold! Curses! Fate! Only Sikmaynd, sinuously strenuous, succeeds in pulling it out without strangulating a haggis: an omen of obvious future glory. Or is it?
As it happens, Ziggí’s mad-keen on getting his fortune told regularly by his masterful mistress, bio-ergo-mancer Dr Graymjayld, alchemist and horoscopist of ill-repute. She tempts her paramour with undreamt-of but indubitable promises that he’ll be able to dominate the whole Migl-Urth by obtaining and then learning to wield the strange knife. But, behind the scenes, she’s in cahoots with the old otherworldly wizard, Oylrig Sífót. Ziggí, fixated on the riddling rwnen, and with Graymjayld’s words ringing in his ears, offers Sikmaynd a fortune in stolen gold for the enchanted implement. Sikmaynd vows on his life screaming that he’ll never lose the dagger. Enraged, Ziggí first shoots the paterfamilias Fawlsong Fókhyro. Sikjurny pleads for the lives of Sikmaynd and their other, younger brothers, but Ziggí’s men, mental with barbarous zeal and Graymjayld’s intoxicating potions, maim them and leave them for dead. Only Sikmaynd, dreadfully wounded, manages to slink away, leaving his sister in the grasp of Ziggí and his pathetic minions.
Unbeknownst to Sikmaynd, Sikjurny his sister, crazed at the carnage, seeks to start a chain-reaction to get vengeance on her family’s bestial murderers, and all of Migl-Urth as well. So she escapes her captors, pretending she's off to pillage the peasants' village in the pine-forest before setting their cottages alight. The stupid guards believe her completely, cheering as she goes on her way. Camouflaged and unrecognisable, she goes to meet Sikmaynd in his hideout. They together insufflate more home-made pharmaceuticals than would kill several large horses. Under the influence of the so-tasty substances, Sikmaynd illicitly mates with his own sister, as two motley raven-twins, vile voyeurs, gaze gravely on muttering murderously. Then, the trickster Sikjurny departs like a night-thief, and later bears her own brother-son, Sinfíalty. O cruel gods! The horror! The terror! The shame!
When Sinfíalty comes of age, he, in a strange and absolutely unpredictable fate-twist, is sent to the safe-house in the middle of the wilderness where his father who’s also his brother, lives, taking the vintage Ziggí-stolen doom-dagger with him. Of course then the two incest-ridden men become bosom-buddies and blood-brothers and rampage as rowdy renegades. Eventually, they infiltrate Ziggí’s gang-mansion, and come across a woman, the only one in the whole place, it would appear. Although the two men have no idea who she is or what she’s done, Sikmaynd manages to guess, and as he becomes covered in doom and gloom, pain and misery, he blurts everything out to Sinfíalty.
Ooh, imagine the family reunion, as Sikjurny explains the circumstances. What revelations! Such terrible secrets! The menfolk beg Sikjurny to leave but she willingly chooses death as payment for her self-inflicted dishonour. So, they slay everyone, mother-sister included, razing the house to the ground. Malevolent mistress Graymjayld (who’s been lurking in the cellar) escapes, however, by some devilish miracle, guided by a pair of riddling ravens.
Sikmaynd and Sinfíalty, loaded with loot, now rule the roost for years. Sikmaynd, strange to say, shacks up with Graymjayld, attracted somewhat by her witching words and lissom litheness, as well as by the fantastic pharmaceuticals she manufactures mundanely in their lovely garden shed in the shape of an ancient blue cottage. She though, secretly loathing the men who murdered her mate Ziggí, tries to poison the two unrepentant rebels, who, just like lots of other people from a disturbed family background, like a good drink. She then, cunningly organizes a beer festival and drinking contest, and brews huge barrels of deadly nectar, challenging the two brave men to down them.
Sikmaynd, ever wary due to his dodgy past, always keeps at least one eye open for treachery. He takes antidote, drains the ale-yard and runs a mile in less than four minutes instead of kicking the bucket. Maddened but undaunted yet, the dream-doctor doesn’t deviate from her plan, but keeps on with her dastardly deceptions, until Sikmaynd droops at last, paralytic as a puritanical pirate on poitín. Thereupon, Sinfíalty himself, unprotected and vulnerable, quaffs from the magical mortar-and-pestle-poisoned vessel and immediately drops down dead.
When Sikmaynd comes to, he chucks up, then out-eyes Graymjayld, before throwing the diabolical doctor out. Even now, though, he’s unwilling to exchange an evil life for a half-decent one – the blind, short-sighted fool – although an eye for an eye is another thing entirely, not to mention a tooth for a tooth, hand for a hand, and foot for a foot. He can’t help thinking, you see, that blood spilled in anger surely talks, crying out for vengeance and more bloodshed. Long years pass, and as a cruel twilight and terrible Autumntide spread out like a black cloak over all Migl-Urth, Sikmaynd grows very old, hoary, harsh-faced, yellow-toothed, and long of beard. All the time, he’s spurred on to pilfer and plunder by his insatiable desire for more and more gold. Rich beyond measure, he is as fed-up as a cowled monk in a public bath-house, and as lonely as a prickly fire-louse in the middle of the Great Western Ice-field. Eventually he manages to bag the real beauty Shugrlayn, who for some utterly unfathomable reason is desperate to marry him.
Well, what happens next? Five rival gang-lords, devious, diminutive drifters, experts on mining and mineral manipulation, who call themselves the Masters of the Migl-Urth, are vying vainly for dominion over the clans after Ziggí’s demise. They strongly object to this meeting of minds between an old miserly baron and young penniless maiden, spurred on by the machinations of Oylrig Sífót. Indeed they hate the idea of building bridges, joining clans, ungirding loins, and emptying vessels full of the milk of human kindness. They want to kidnap Shugrlayn, there and then, and they desire Sikmaynd’s wealth just as much, or even more, and they intend to have it all! So, they ambush and terribly wound Sikmaynd and shatter his magical rwn-begirded, gold-behandled dagger in smithereens. Shugrlayn vows to heal him but Sikmaynd refuses, insisting he hears great-great-great-great-grandfather Wowdun’s mocking voice calling him onward to gory glory in some kind of hellish heaven beyond the veil.
Before he croaks it, Sikmaynd swears extirpation for the vile enemies to Shugrlayn. Well, he promises that their unborn child will wreak vengeance on the rapacious goblins for the loss of his dead father to the n-th degree when the broken dudgeon-dagger is re-forged. He then expires in a shameful scene of coil-shuffling angst. Shugrlayn poises on the edge of oblivion, about to be snatched away by the cabal of predatory war-lords. However, when the paternity of her unborn son is revealed, in yet another fate-twist more wondrous than in even the most majestic opera (soapy or otherwise), Shugrlayn is taken under the extensive wing of the chief gangster who’s been making calf-eyes at her. As a result, when the now-fatherless son Sikhát is born, he’s fostered by Reygun Naytlód, so sorely swindled out of his rightful share of wergild by his wily snake-like sibling, Fanfér.
So, this is how it is. Years later. Ottow Naytlód’s ransom remains (arguably) in the rightful keeping of Reygun’s brother Fanfér. He’s older, wiser (ha!), and horribler than the younger one, and a fiendishly violent creature, a veritable dragon in man’s clothing. One might almost imagine he’s the possessor of a “Horror-scope.” Coveting the shiny, twinkling, lovely gold-mound himself, Reygun accuses Sikhát of cowardice to goad him into fighting Fanfér. Reygun claims Fanfér has stolen his half of the hoard and he now merely wants justice.
The gold and the glory Sikhát can keep. The cunning ruse works immediately! Reygun, full of dudgeon (as it were), throws the bits of the broken dagger of doom at Sikhát. The unknowing and hence totally fearless young apprentice leaps with them to the forge, re-makes the weapon (only due to his innocence can he do this), and sallies forth immediately to jungle-rumble with fearsome Fanfér. Just as Oylrig Sífót had predicted, the crafty old beggar!
With the help of some of the most accommodating animals found regularly in such legends, who are fed up to the back teeth with the dragon’s depredations, Sikhát finds his way to Fanfér’s lair, deep in the fantastical forest. Although Fanfér warns him of Handfást’s curse on the magic stash, Sikhát is unmoved, believing that Fanfér wishes only to cling on forever to his gold hoard, the silly old devil. With much fleet-footed guile and pages of poetic perspiration, Sikhát prevails over the serpentine felon. The Raynow River runs red – not for the first time, nor the last! – as predicted, of course, by toady Handfást when he pronounced his crippling curse in the first place. And it wails: “Hisié edanspísh a Thihrulo hlath zukhekh slé sinez luf-droukulu la Koralo lak Elsisa Dé plí lír; Pikekí marklu zwn nelkí af’ekaru rolinas” – “Mankind will get drunk on wine and forget Heaven in favour of Eyrth; Soon everything will cease to accomplish its function.”
Reygun arrives and attempts to stake a claim on a share of the gold, insinuating that he also had a role in the slaying because he made Sikhát re-forge the dagger so successfully, and encouraged him to follow his destiny, and even more of the same rubbish. Without delay, Reygun slices out his brother Fanfér’s heart, ordering Sikhát to roast it so that he himself can eat it in a last act of grizzly vengeance on his loathsome brother. Then Reygun falls into a deep slumber, knackered by all the egregiously vicarious nervous excitement – provided by the young hero Sikhát for instance, and the dead dragon in particular. And who’s lurking behind the bushes nearby, keeping an eagle-eye on everything? Only Oylrig Sífót, of course, and he’s laughing up his sleeve, to be sure!
Sikhát fashions an ad-hoc spit and kindles a fire, and does exactly as he’s been bidden by his old wrinkly master. However, newcomer to cannibalism that he is, he can’t resist having a tiny taste of the raw flesh himself, as it’s tantalizingly juicy, and upon stuffing a tasty morsel into his salivating gob, he starts to hear voices. Well, that’s not an uncommon occurrence in these-here parts by all accounts, due, probably, to the fact that so many brothers marry their sisters against every law of man and nature. And on top of that who knows about the potential for self-inflicted prion-disease contamination?
In fact, it’s the wondrous forest animals that are yammering on incessantly, and Sikhát can now comprehend every word of the twittering, roaring, lowing, whinnying, hissing, squeaking, and the rest. When the voices warn him that Reygun’s sneaking towards him with a sharp, drawn blade in his treacherous claw, Sikhát is able to pre-empt his foster-father’s cowardly strike. The stripling youth slays the hairy giant stone dead and makes off with the gore-soaked and god-forsaken gold, and the gruesome glory.
All the while he hears the ever-present voices babbling about the goth-girl, biker-babe Brawnjayld, fan of black lipstick, red-rouged cheeks, and hair white as the finest snowy powder. This heavy-metal goddess who loves riding around wearing a horned helmet, long leather gloves, and a red gown, is the illegitimate spring-off of Wowdun’s and Graymjayld’s passionate drug-fuelled fiery fling. She’s now spurned by her mother, black-hearted, devious diva that she is, although her father is massively over-protective of her. No wonder she has problems, shunning sunlight and fresh air, and preferring always to prance and pirouette in the rain, singing tra-la-la-la-la!
Phwoar! says Sikhát to himself, no expert in women-stuff to be sure. Condemned as if she were some pitiful mentally unstable teenager (although to say she’d been chosen by the gods would be a better description), she’s kept prisoner under house-arrest “for her own good,” after a pitched battle between the rebellious daughter and her riotous friends on the one hand, and her strange old man and the legions of the immortal on the other. And it would be a whopping understatement to say that the long-suffering parent and the wilful child are somewhat estranged these days.
Sikhát finally arrives at Wowdun’s vaunted, vaulted bedlam-villa, walls arrayed with spiny bougainvillea vine, ringed by a high-voltage electric fence. He easily vaults over that, possessed of all sorts of athletic prowess. Not for nothing then has been all his rampaging and slaying: now he’s a lean, mean all-overcoming machine! He penetrates Brawnjayld’s boudoir, and she explains how Wowdun’s trapped her there to force her to atone for her impious crimes against the Ayseyus. Impetuously, Brawnjayld’s vowed to wed but one rescuer, who is descended from Wowdun himself and moreover, who manages to kill their family’s sworn enemy, the vile monster Fanfér. Well, to be honest, she’s had another flying visit, this time from the charming Magus Oylrig Sífót, who planted the idea in her youthful head.
When Sikhát chortlingly recounts his myriad exploits to Brawnjayld she is overjoyed and sings of her electric dream that they should be together for ever and a day (well, maybe until the end of next year). However, she swears (yet again, the prolific, profane oath-taker!) that she’ll only take Sikhát when he has subjugated all the other gangs. Really now, that would be no mean feat without a word of a lie, but she’s a classy chick not some cheap tart of a gold-digger! So, Sikhát goes off to infiltrate the horrendously powerful Nayflung clan, in order to extirpate them and so come to consummate his love with his betrothed. Oh, seminal joy unbounded! (The Nayflungs, however, unbeknownst to most of the great unwashed, happen to be the degenerate descendants of the gargantuan Naytlód progenitors, who terrorized Migl-Urth way back in the days of time’s mad mistiness.) But before he does that, he digs an enormous hole on the banks of the Raynow River and buries the whole stash of gold and other objects in it, protecting it with the strongest charms recited to him by the talkative but helpful animals. And if he should die before collecting the riches, then the river shall have it all forever, without a single doubt.
A short time later, he, Sikhát, slinks into the wild, wind-swept, lawless territory of the Nayflungs, and finds their viperous den. They, the Nayflungs have taken in sightless but nevertheless far-seeing Dr Graymjayld, the ragged waifing stray, who’s been wandering about like some down and out. They believe they’ll be able to capitalise on her exceptional drug-making ingenuity, although maybe its she who’s taken them in instead, in a manner of speaking, and she who’ll take them in hand in the end, given her potent but ill-portentous pedigree! He, Sikhát, takes hours rabbiting on about all his exploits in gory-glory detail, and, of course, is invited in to stay.
Graymjayld advises the clan-leaders – the half-brothers Háfgun (a true example of throwback to the twisted Naytlód stock if ever there were one alive still), and Gunna Nayflung-Háfbryd – to cement their alliance with the hero by marrying Sikhát to their sister Gwdrẃn. It’s not her own idea, mind you, but a ruse concocted by the old meddler Oylrig Sífót. So, as Sikhát ponders how soon he will depart to rescue his beloved Brawnjayld and whisk her off, Dr Graymjayld stealthily spikes his goblet of mushroom tshay with a portion of psychedelic potion, and on the spot Sikhát becomes drunkenly and vociferously enamoured of Gwdrẃn. Oh, how they all shall rue that dreadful day!
Brawnjayld continues to await Sikhát in her inland island isolation – but in vain! Eventually, Wowdun, godlike, sashays into her gilded cage, as if he’s just slipped off an eight-legged horse, to say he’s had enough of her nonsense. He announces in no uncertain terms that he knows everything about her secret tryst. And furthermore, he declares that she shall, perforce and against her fore-knowledge and will, wed a different man from the one she thought would sweep her off, before the passage of two Wintertides chilly, despite, or maybe because of, all the cavorting about and causing havoc in horned helmets, black gloves, red robes, and leather boots.
Meanwhile, a radiantly, stupidly happy, drippy-hippy Sikhát weds Gwdrẃn amidst much rowdy revelry. Then, Sikhát and his new in-laws swear a gangland oath of unbreakable fealty. He and Gwdrẃn are deeply, death-defyingly joyful. However, even now, a menacing shadow of churning unknowingness clouds Sikhát’s rose-red, love-buzzed heart, making him scowl peevishly.
Time passes, as it tends to do, after its fashion, and news of Brawnjayld and the gold hoard reaches Dr Graymjayld’s gigantic hairy ears (all the better to hear with!). That’s probably, of course, got nothing, or at least very little, to do with loose-tongued Lẃk Braytstá, but piqued by the idea of immeasurable riches and untold power, Graymjayld’s lug-holes prick up perceptibly. She insists that Gunna should wed Brawnjayld, raking in both cash and glory. Sikhát, Háfgun, and Gunna set off to rescue Brawnjayld, trapped in her green jade tower, from her strait-jacket and her straight-laced father.
When they get there, only Sikhát is fit enough to be able to fling himself over the fence, as the other two are conspicuously corpulent from over-indulgence in drink, drugs, and decadence. He taints the water supply with artificial substitute of some natural plant extract proffered by Graymjayld that smells of enhanting mushroom pasty stuffed full of bristly pig grubs infused with wormwood and mercury. The poison clouds Brawnjayld’s already rather addled mind. Who would have known that better, of course, than her always-absent birth-mother, Graymjayld? Anyway, the dose of prohibited substance sends Brawnjayld into an old-skool rave psychic-silo. Moreover it makes her vision wonky so that she perceives her lover as Gunna, when it’s Sikhát who’s really embracing her. Vile, vice-like fate grips her in its grasping jaws – just as her One-eyed Father predicted! And there’s his chief agent-provocateur, Oylrig Sífót, watching through the eyes of a stuffed llama on the purple and yellow wall of the wooing-chamber, a silly grin plastered on his face.
Totally confused, Brawnjayld feels she has no choice but to accept Gunna-lookalike Sikhát (wolf in sheep’s clothing that he is!), although her waters’ feeling stir her to deep unease. The two, rescuer and rescuee, share a bed that night but remain chaste, as the drug has knocked them unconscious, and the next morn Brawnjayld haltingly agrees to marry him-who-she-takes-to-be Gunna. Why, on Migl-Urth or beyond, she does this, given that lacklustre night’s lack of performance, is left to the imagination of the guilty, or guileless, parties.
Matters progress, inexorably, downward, ever downward towards abyssal oblivion. During the nuptial feast, after Brawnjayld’s wedding to the actual Gunna, everyone’s indulging in pogoing in the mosh pit, waltzing, or limbo-dancing, as appropriate. But that’s when the bride’s wandering eye alights momentarily on Sikhát, seated next to Gwdrẃn as all stop the mad whirling about to catch their breaths. Only then do the effects of Dr Graymjayld’s synth-mesc double-plus wear off so that Sikhát and Brawnjayld both at last recall the promises they made pre-inoculation. Woe upon woe – as shame pricks their cheeks blood-red – they, slack-jawed, open-mouthed, and glazed-eyed, recognise their current dishonour.
Brawnjayld refuses to eat or drink, and cleaves, swooning as only the spurned can do, to her bed. She deigns to accept only gifts of red wine and chocolate, and spends her time weaving an ornate quilt-cover from swan-quills and baby-hair. When Gunna approaches her, she excoriates him, suggesting he shove a white feather from her crocheting up his fundamental orifice, and curses him for causing her to break her woman’s sacred word – shame unspeakable! Reluctantly, Sikhát is prevailed upon to try transacting with Brawnjayld in sensible, adult-to-adult conversation rather than bawling and gesticulating. She’s having none of that and (as she’s getting in the swing of the bad language lark) again vilely, vitriolically curses both him and Gwdrẃn to an early death, worse that any fate (blind or sighted) could even ironically and inconceivably muster.
Shocked, Sikhát speaks lovingly to her of the drug used to ensnare him, and admits that his only quantum of solace has been to see her, his true sweetheart, there in the flesh at last. And all the while, there’s Oylrig Sífót enjoying the scene whilst eyeballing them, disguised as an old, bent servant, who’s very hard of hearing. Although deeply touched by Sikhát’s plea, Brawnjayld avers, not sparing tears, that it is much too late to avert eternal, unrelenting evil’s onset. She bitterly comforts Sikhát with her blithe prediction of an honourable death for him at least. Deeply grieved, both Sikhát and Brawnjayld prepare to dash towards their respective fates. He moves out of the short-lived marital home pouting to camp in the spare bedroom next door to Gwdrẃn's sumptuous chamber, while she reclines there stoically. If only it were not so! If only the Ayseyus could rush in to save the day! But that is not to be.
Upon returning to Gwdrẃn's lonely residence for a short spell to try and discuss matters with her, sad Sikhát acquaints her with the course of the curse. She however simply sends him packing back to his cold and uncomfortable temporary lodgings with a flea in his ear. When Gunna later seeks his blood-brother’s advice, Sikhát informs him curtly that Brawnjayld’s only doctor should be her husband. In response, Gunna approaches his almost-insensible wife in her chamber, insensitively but sensibly offering to buy her peace-of-mind, declaring he’s prepared to pay more gold than she can shake a stick at, the old chauvinist pig of a plutocrat! Unmoved by his empty blandishments, Brawnjayld taunts him. She wails at the top of her lungs that henceforth she shall quit thence forever and leave him drowning in abyssal disgrace – unless he says a big sloppy sorry and slays his faithful and blameless brother-in-law on the very spot.
Flabbergasted, Gunna insists that he has sworn to protect Sikhát who’s now a brotherly comrade-in-arms to him, reminding her of their vow, whilst explaining that blood is thicker than water. Brawnjayld, however, is adamant, maintaining that Sikhát has already broken the promise by seducing her in Gunna’s stead. Devastated and down-thrust, Gunna departs Brawnjayld’s chilly chamber, before running off to spend many days pondering over what to do next, for at least five minutes at a time in between slugging buckets of fake-soma, playing darts, and any number of other crucial manly activities such as toilet-seat uplifting, changing light-globes, navel-fluff extracting, nose-picking, and combing his under-arm hair. As a last resort, Gunna Nayflung-Háfbryd summons his half-brother Háfgun Nayflung, to consult with him in secret.
Dazed and confused, Háfgun suggests that Brawnjayld is stringing together a pack of lies out of jealousy. Gunna disagrees strenuously, however, stating that he loves and trusts her, and reiterating that by slaying Sikhát, they will become masters of their own fate, able to seize the golden hoard of Fanfér. So Gunna and Háfgun approach their quarter-brother Gowt-hón Nayflung-Háfbryd-Lowlayf, regarding this touchy subject, knowing indubitably that no gang-oath hath he sworn, as the sickly lad was languishing in bed under Dr Graymjayld at the time.
They promise him both piles of cash and undreamt-of social status if he’ll slug Sikhát. (The pitiful boy’s been fantasizing over such things at least twelve times a minute for ages, in between gazing at his collection of illuminated manuscripts and charming seagulls with his hornpipe). The arm-twisting is neither long nor hard, and Gowt-hón leaps at the “tshwdèsniy vazmòzhnust hwbivàt lywbòy mèrskiy kowt hwblyẁduk,” so proving his manhood [3].
At dawn’s first fiery cracking the following morning, Gowt-hón enters Sikhát’s dude-oir and, a real man-in-the-making, the lad stabs his guest and confrere in the back as he slumbers, sending him to meet the World's graceless maker as it were. In anguish, Gwdrẃn awakens from a terrible nightmare about raging infernos and rivers of blood, and, as is her generally unwanted wont, rushes into the guest bedroom, busting open the puny door with her muscular but well-proportioned shoulder. Assessing the blood-besmirched vista in a few tens of microseconds, in sorrowful horror, she cradles her estranged hubby’s mangled body as he prepares to shuffle off the mortal coil. Sikhát, however, the ultimate unfortunate soldier, orders her not to weep, nor to blame her brothers for his untimely demise. He then expires, his part in the vulgar drama of life on Migl-Urth well and truly over.
As Gwdrẃn screams in anguish, maddened Brawnjayld cackles in mirth abominable and curses the Nayflungs for murdering their ally, friend, guest, brother-in-law, and lord. She reveals that she now realises that Sikhát’s seduction of her in Gunna’s place was a lousy, lichen-lotion-laced lie, and that she is leaving Gunna forever anyway. Thus declaring and so doing, does Brawnjayld stab herself forthwith. Her good-for-nothing corpse is doused in petrol and burned together with Sikhát’s. And that is the instigation of a contagious, spreading conflagration of godly, or hellish, proportions. It means also that the mountain of gold and other wonderful artefacts that used to belong to Sikhát have sunk straight to the un-plumbable depths of the Raynow River for eternity. But everyone thinks that Gwdrẃn, rightful wife of Sikhát at the time of his death, now owns everything, and that she’s keeping mum to safeguard the priceless stash.
So, misery’s flames slowly burn themselves down, not for the last time needless to say, sinking to oblivion as the ashes wither cold away. Devastated Gwdrẃn wanders witless through the mean streets of the big bad city. She loathes every moment of her broken, worthless life, but cannot bring herself yet to the verge of self-destruction and beyond after the fashion of her late suffering con-soeur Brawnjayld. Meanwhile, the gold of Fanfér and the beauty of Gwdrẃn have caught the interest of the up-and-coming, and very power-hungry, politician, Atlí Hitman, who is seeking to exterminate the drug-clans with immediate effect and not without dashings of negative affect. To this end, he recruits hordes of people as violent and uncivilized as starving wild animals, providing them with the latest weapons, and training them to kill mercilessly. But what is the source of all the barbaric policies, the cynical schemes, the almost-magical technology, and the masterly demagoguery? Ooh, well, perhaps it wouldn’t be incorrect to say that it’s Oylrig Sífót who’s at the root of all that.
Gunna asks Háfgun whether Hitman should be met with violent resistance to wrest power from the vile man before he becomes tyrant over the whole Migl-Urth, or appeased in an attempt to please all the shrinking violets who just want to rest in peace. Dr Graymjayld, blind but big-nosed (all the better to sniff out trouble!) counsels that Hitman’s patronage and protection can be bought via marriage to Gwdrẃn. And then, when he was in their grasp, they would kill him immediately. The dastardly Doctor adds that it would be best to strike whilst the iron’s hot. Thus down this badly-intentioned road to destruction do the Nayflungs blithely proceed.
Nayflung scouts discover Gwdrẃn living on the streets with a troupe of down-and-outs, would-be waiters, actors, escapologists, and poets, and rescue her. However, Gwdrẃn would prefer to languish with the proles and plebs, and refuses to acknowledge or forgive her brothers. Graymjayld tells her long-lost daughter to mourn no longer, commenting that while Brawnjayld is deceased, no more, and atomised upon the winds, Gwdrẃn is still in the land of the living, and quite young and healthy, and that she should get a move on and get hitched. Gwdrẃn retorts that she has no desire to see any of them slaughtered, really, but otherwise gives not a single fig. Believing that never again will she know happiness, Gwdrẃn sees no point in doing anything (of course, she wants to keep at it with her fave hobby of making trinkets from metal in the form of wild animals, and inscribing them with magical rwnen in order to send secret messages), let alone remarrying and all the messy home-making and family-rearing malarkey that would entail.
Dr Graymjayld retorts pugnaciously, snorting un-equitably that Gwdrẃn’s behoved not to blame her brothers, and that she should get on and get betrothed. She adds contemptuously that Brawnjayld was responsible for Sikhát’s death and the Nayflungs are, quite sensibly, and for good form’s sake at least, in grief. The blindly blathering drug-doctor threatens Gwdrẃn her recalcitrant daughter with unimaginable nightmares if she does not capitulate. And they both know Graymjayld can do what she says, as she’s supported every step of the way by the mendacious Magus Oylrig Sífót. Distracted, world-weary, and ready to give up the ghost, Gwdrẃn caves in to her maniacal mother’s demands.
At their extremely expensive wedding, Atlí blissfully quaffs to his most beloved Gwdrẃn Hitman (not that necking cauldronfuls of fruit of the vine has done much to help this benighted brood of blighters). He is moved, however, as much by the grubby beauty of Gwdrẃn whose hair’s flying all over the shop, as by his dreams of the vast hidden gold-pile he’s set to get his hands on in due course. After promising undying friendship to the Nayflungs (the dirty old liar!), with unmatched political aplomb, Hitman disappears suddenly, whisking off his snow-white-cheeked wife, before someone shoots him.
Time’s tides slip and slide by, waiting for no man. But despite that, Gwdrẃn indeed remains untouched, both by Hitman’s successes in the arena of distinguished political discourse (as he bumps off his foes one-by-one, and grinds their bones to dust), and by his lardy-lipped lurve for her (since she always refuses to visit him to complete her conjugal duties). Only once did they kiss and cuddle behind closed doors as it were, but regarding that, let us maintain a respectful silence. He, meanwhile allows his lust for the gold hoard to grow like some strange otherworldly vegetable. In the end, exasperated and frustrated in equal measure, he summons the Nayflung brothers to appear before him in the Palace of the Exalted Elders.
Gunna sulkily remonstrates with Háfgun as to whether they should trot like lapdogs when Hitman blows on his ultrasonic whistle, exquisitely carved from rat bones. Háfgun is troubled to say the least. He guesses that Gwdrẃn is trying to warn them by sending them a wolf-head ring, of all things, since this is a common symbol of treachery in the dirty criminal dens of eastern Migl-Urth. Gunna, in contrast, alleges that Gwdrẃn sends a message of reconciliation. Dr Graymjayld, always wily as a white-fox’s whiskers, agrees with Háfgun’s prognostications, and tells Gunna not to be so darned silly. She reckons that the ring has been tampered with, and actually originally encoded a warning, etched in secret rwnen! Gunna, now convinced and fearing an underhand trap, nevertheless decides the brothers should visit Atlí Hitman, but well-armed. This they do. However, on their arrival they’re ambushed as twilight’s petty pace creeps in the dreadful day. Oh horror unbounded!
The Nayflungs are rash and bloodthirsty and although they’re corpulent, they’re also strong and muscular, and somehow manage to repel every one of Hitman’s cohorts, despite all the otherworldly support they have from Oylrig Sífót. How they do this, gods alone know (well actually, you know, there’s not a single divinity left on Migl-Urth by then). More armed men then spew forth and there is an enormous gunfight in which great carnage ensues. But the Nayflung brothers and their wild, hardy rabble prevail, for a while at least.
Meanwhile, fidgety Gwdrẃn tries to sit still and listen to the fighting. Devastated, she curses the very hour of her birth, deploring the minute, and hating the second of her hateful horoscope. Finding her at last, her un-fêted and ill-fated brothers declare that they were forced to slay her husband and then give her away in marriage by fate’s inexorable, invisible hand. However, Gwdrẃn pleads with them to spare Atlí’s life. Why, Oh why. Oh why? So, they mock Hitman, and prod him, making him run around stark naked whilst laughing at him mercilessly, but they let him slink away at last. Fools with dolts for uncles! How could they be so stupid? For, as night falls, releasing fell shadows amidst the bleak landscape of the concrete jungle, Hitman rallies allies throughout the dilapidated city.
Exhausted, the Nayflungs cannot cheat sleep, but just as they are embraced by the Sandman, the counterattack begins, although the encroaching country bumpkins manage to defend themselves and resist the onslaught. Atlí Hitman counters by ordering his former stronghold to be set on fire. The Nayflungs pour forth from the burning buildings to save themselves from a fiery death, and after ferocious fighting amongst the waves of flame they themselves are all captured.
Casting his captives at Gwdrẃn’s feet, Hitman vows that he will avenge Sikhát by hurling her brothers Gunna a Háfgun into a snake-pit, a clever idea he’s borrowed from Oylrig Sífót. Disgusted, Gwdrẃn calls her husband the dictator an evil beast, and curses him with a shameful death. She also drops a bombshell, stating that she is bearing Hitman’s children, despite their very minimal physical contact, and can feel their two hearts beating inside her. She reminds Atlí that the Nayflungs are the uncles of these babes and pleads for their lives. Hitman vows that he will only release the Nayflungs if he is given the gold hoard that tortures and tantalises him day and night. Familiar, or what?
At last relenting, Gunna agrees to give Hitman the gold, but only if Háfgun is first slain and his heart delivered to him on a silver salver by a flunkey. Slaughter! Hearts! Revenge! The same old tale! Háfgun’s half-bother Gunna’s gurning and cavorting, like a moon-struck shaman high on hooch. Frantic Gwdrẃn pleads with Hitman to spare Háfgun. Hitman, however, vows to have his precious gold. He says that, right or wrong, the Nayflungs owe the lot to him, and that he’ll get it by fair means or foul, whatever it takes. Háfgun can’t extricate himself, and the heart is excised, still beating, with not a little bleating and a great deal of bleeding. On the spot, Gwdrẃn brings two innocent children into the extremely troubled world, birth following hard on the heels of demise as often happens.
Upon cordially receiving his craven brother’s severed coronary organ, now still from its hasty pounding, Gunna laughs in Atlí’s face. The gold, of course, is long gone, lost forever in the Raynow River after Sikhát’s death, the water telling the wind: "Palpvonu lak Ari·adní hlath iltéfi dura ifpalperi blé rolinas; Sinez prala la Davuth e zonvrizaré th-ayldriza lalré lintlu” – “Ari·adní will soon lock herself behind her closed door; The Sun's rays' shock will lift up the seas.” Gunna curses Hitman, as is usual in such circumstances. And just like all the best villains in the worst comic-books, orders Gunna to be cast down immediately into his snake-pit seething with hissing serpents. He imagines he’ll make the Nayflung laugh on the other side of his face! But Atlí hasn’t remembered the old proverb: He who laughs last laughs longest.
Gwdrẃn’s heart hardens in hatred for her humiliating husband (at least she’s got one – a heart, and a husband, that is!). She orders a lucky always-in-tune folk-guitar, once owned by one of Ziggí’s wandering minstrels Stádust, to be sent to her brother in the pit of despair. Gunna’s resolute singing and magical strumming enchant all around him. There he is then, snatching fanged victory from defeat’s gummy jaws, as, wondrously, even the snakes are stilled to sudden sleep. At long last, everything changes in a splitting instant. As the impromptu karaoke performance wanders precariously towards spitting out a sickeningly saccharine ditty by Richard on the Cliff-edge, an ancient adder, anaemic, arthritic, and acutely hearing-impaired, leaps languorously upon Gunna and lays him low with a single shrill shriek! (It’s the sole remaining Nayflung half-brother who’s screaming, of course, not the old hissing slitherer.)
Aghast, Gwdrẃn hears her half-brother’s protracted death-cry wafting up from the inky depths. And in that single, semi-infinite, hair-splitting second, with marrow chilled and blood curdled, Gwdrẃn at last realises how to wreak vengeance on Atlee Hitman for the outrage against all the Nayflungs. It’s a dark and stormy night, and even hell’s not got fury the like of it. Wowdun’s pet ravens Hugging and Mwning gaze on the dread scene as baleful witnesses, mute, but ever ready to squawk wordless insults. And through their eyes watches Oylrig Sífót also, who’s entranced by the scrying-glass in the cellar of the blue cottage on the banks of the River Raynow.
Appalled, Gwdrẃn, supermarrow-pipe-toting, commands her infant twins be brought to her at the top of the fortress’s highest tower, in the thick of the raging storm. And there, she herself kills them both with her own fair hands and a keen knife, gold-handled, and rwn-bedecked. She’s blinded to the true evil of her action by her hatred’s sightless substance. Goodness and light can’t even get a look-in through the dark blankets at this double-murdering-monster. And, in the wake of the Nayflung-instigated carnage, none of Hitman’s henchmen cotton on to Gwdrẃn’s cruel cutting and offing of her own offspring.
At the ensuing funeral wake for Hitman’s hell-hastened half-enslaved cohorts, Gwdrẃn finally appears. Presenting two goblets of rich red wine to her husband, she toasts his hearty health, long life, and unbounded happiness. As he slugs deep of the potion proffered by his wife, Atlí Hitman feels deepest regret over the loss of the gold, but also horrible satisfaction as he considers the death of his enemies. The reprehensible rapscallion seems distracted, to say the least, as a result of all the events that have unfolded in front of his once beady but now uncomprehending glazed eyeballs. He lolls, listless and lethargic.
Gwdrẃn, gloating gloweringly, chooses this moment to announce to all there present that, in vengeance for Atlí’s volcanic violence and vicious vitriol, she has slain their sinless sons. She goes on to reveal that the goblets are their delicate, silver-encrusted skull-bones, and the wine a tempting (but tormenting!) tincture containing their blood and honey. Atlí Hitman’s own horde of hunting hounds is gorging at this very instant on the babies’ worldly remains. The assembled mourners explode. Imagine the horror, the revulsion, the anguish, the angst! Atlí Hitman falls down, insane eyes popping, positively purple with apoplexy.
Hitman is carried to his bed and death’s door. In fate’s final twist Gwdrẃn saunters stealthy into Atlí’s chamber of horrors, wakes her husband, and drives a gold-handled rwn-strewn dagger, one-time heirloom of some forgotten ancient ancestor, into his chest as the ultimate act of vulgar vengeance. As Hitman expires amidst much moribund death-bed melodrama, Gwdrẃn taunts Hitman with the news that his body is already at the crematorium, for, using her womanly wiles, she has prepared very well. He dies, Oylrig Sífót’s deceitful words ringing in his burning ears. Within moments, a blazing inferno consumes Atlí Hitman’s fuel-soaked mansion-house immensely swiftly and utterly decisively. As pale day dawns to drive out the noxious night, only Gwdrẃn survives, to steal away in stunned silence.
In the apocalypse’s aftermath, Gwdrẃn wanders witless through the countryside. Making for the coastal cliffs, she seeks to end her detested existence:, extirpating her anguish by casting her frail form as a human sacrifice into the silent ocean’s saline embrace. But the surly sea, sublimely dismissive, refuses her supplication! With time to reflect, as the tide ever rises and falls, Gwdrẃn, a woman like unto no man, sits at the sanctimonious seashore, pondering her myriad woes amongst the wild flowers that flourish on the sad, sandy banks (not many of them, to be honest, mostly grasses and hellish knotweed!).
After, it appears, ages of thought, she calls upon Sikhát’s restless spirit one last time, and, madly reminding the spectral lover of their unfulfilled promises, implores him to return. In vain, of course, does she entreat. Only then, self-shunted into the unfettered foam, Urth-bound watery womb of the firmament, is she accepted. Her life’s grief's drowned to a final sorrow-laced siren-crooned torch-song, in which the echo of the Raynow River’s reproachful words mingles mocking with the gulls’ empty squawks.
Who’s watching the Reyjinroth foretold unfold – this whole, damnable doomed-godling pantomime foaming with petty-squabbling, vain-glorying, score-settling, troment-inflicting, blood-letting, life-snuffing, and endtimes-rushing – from a cliff-edge eyrie above the fateful scene? Only Braytstá, lucky beggar as usual, smoking idly but heavily. He’s playing the role of the official observer for his One-eyed master Wowdun once again. Lẃk laughs hollowly at life on the Migl-Urth, full of fruitless, fickle follies, waiting, as always unfulfilled, for the beginning of the fiery end of all ends. And so, eternally cruel and cancerous, does the calamitous cycle creep on, capricious and crushing, completely lacking in charm or consequence.
As the fire spreads, consuming the whole world, the Raynow River keeps on spewing out its endless and exceptionally bitter song as it boils, creating reality and forgetting it at the same time. But before all the wrothful, coal-tar-infused waters turn into a suffocating mist that will go on to destroy everything, one lonely figure wearing a long, white gown and carrying in his hand a pinewood staff approaches them, stumbling painfully slowly. And that’s the aged, weird, direful sage, Oylrig Sífót, that is Hlothrig Mulrin, who’s caused so much chaos and confusion behind the scenes during his sojourn on the Migl-Urth. In a purse of lizard-skin next to his heart, there are two seeds, Thoahatha and Lehenefa, and a crystal vial, containing some small amount of living, green-black liquid.
And in a last, hopeless effort to escape, and save himself and the essence of the human race too, he succeeds in flinging himself in, intoning with the waves the words of their ever-changing mantra: “Prala rumularé simera th-andlizí hlath nusilé; Lasda sinez hesilistíaré istí sulta telvu’fw zwn alrek alsalinté isaré lír” – “The dust of ancient times will rise up again; Winds will clash and their din will be lost among the stars.” {Escape} And as the stinking and poisonous water closes over his head, there’s a Cleft to Another World opening, and he gets thrust through [4].
* * * * * * * *
[1] To construct the minor part of this chapter I have used some almost completely illegible scribblings left by my good friend Master Hlothrig Faland·ashé [F.Ll.] in the cellar of Challavas Manor. Needless to say, he has disappeared completely off the face of our Exacting Eyrth now. Regarding the major part I do not wish to say more than this: “I have stared into the Void in a cauldron of green brass, and It stared back at me.” I have shared the vision as “Tragedy on Migl-Urth” in “Strange Stories of the Northmen” by P Mamrick. Following that, one can but fall silent and await the end. — P.M.
[2] Ooh, how depressed I am having to relate how often I’ve heard the black flood singing so mournfully like this with my own ears (in a trance, as it were), before getting to see the whole story spreading out before my eyes. Despite that, I must remain objective, if that’s possible, even now. It is interesting to note, therefore, that later on (when I was immersed in the tale), the sentences changed to involve an older version of the language, as it appears in the narrative below (and there I’ve tried to analyse them best as I can). — P.M.
[3] I believe this means something akin to: “wonderful opportunity to butcher some filthy tomcat bastard” in some debased tongue related to Mwskvisky. — P.M.
[4] POSTSCRIPT (THE ECSTATIC CATASTROPHE?): By the way, I said I’d shut up, but I want to add this, in case you’re interested in the details. All these efforts – interviewing, recording, collecting, annotating, quoting, editing, correcting, researching, surmising, inventing, writing, recounting, explaining, interpreting – have been a real labour of love. But it’s become harder than the Seven Trials of Ruz·tam the Pazran as time goes by. Well, I’ve taken great pains, for sure, no-one’d deny that. The desire to create and leave something behind, to tell the truth for once (as far as anyone can do that anyway), is so strong that I’ve fallen to scrying in the hellish mirror, here, in the Hall of the Living Idols in the Cellar of Challavas Manor. The things I couldn’t discover from the horses’ mouths themselves (as it were), I’ve found out at enormous cost to myself. Using the worst enchantment of the necromancers, involving clay and spit, ghastly noises and uncommon suffering, I’ve extracted the thoughts of the quick and roused the memories of the dead. (May who or whatever runs the All-World save me – metaphorically, of course!) So, it’s been me who’s been telling all these stories (or conducting the choir, you could say, to borrow an image from dear Gertrude).
The riddles posed by some of the characters in these Tall Tales, by their complex histories and personalities, still plague me almost beyond endurance, though, but soon I'll be able to forget them. The scrying glass has shown me so many images, sometimes projected onto the moving effigies. Thus, through unstinting application, I have inhabited the lives, performed the actions, and experienced the emotions of very many people: young boys and girls; an unborn babe; an ancient sorcerer trapped in the substance of a House of Rebirth; warriors, priests, heroes, medics and cowards. And I have felt over and over again as they all wend their way through life how their bodies change, how their attitudes, desires, and capabilities wax and wane. I have to ask, then: Do we stay the same person throughout this process of transformation, and how can we tell, one way or the other, anyway? And what about our lovers, closest friends, those acquaintances we see only sporadically, not to mention strangers? Maybe that’s why, on many occasions during my unnatural investigations (at times of extreme violence, joy, stress, wonder, excitement, pleasure or ghastliness, usually), everything would fall apart completely. Then, the identities of various individuals on whom I'd been eavesdropping so shamelessly seemed to overlap, melt, evaporate, blend and reform, so I couldn’t say with certainty who was doing what, nor where, nor why. All I could do afterwards (after chucking up till I pretty near died), was record my impressions to present them to you. I've tried to be as honest as possible, despite my great confusion.
Having come to understand the import of everything I’ve seen, heard, and pieced together over the years, to the best of my ability, I’m feeling so intensely tired now. Exhausted and well-nigh hopeless, I’m sorry to say. And the visions, and the nightmares that never let up! Am I allowed to stop fighting now? After all, “nēmō ultrā posse obligātur,” in the words of the old Etruscan lawmakers. Can I be wise and daring enough to take a leap of faith into the darkness that’s so thick, and black, and wet, to go and search for my bosom buddy, the old G.Ll.? And then, “bw da getshèyhr yaa hẃ” – “this too shall pass” (to choose an appropriate Utmaanyad expression!). But as I wait here, I ask myself: Where will she have ended up, and how will I be able to track her down? And also, who will we both be, I wonder, considering how much one changes by making the Voyage through the Vast Void? I hear the names Tvoerti Bl’meukmo and Eitvle Sl’vaukthe in my mind, but then again, I can’t work out whether they Mother and Son fleeing some cruel Tyranness, or a pair of eternal sweethearts, the Moon hunting the Sun (p’rhaps they’re Fulethi Nelahono and Hefithele Faluthahe). I shall find out soon enough, I fear: “facilis dēscensus ad Heli-hrelí.” But at least it’s me who’s had the very last word, as I predicted so long ago (“verba volent, scrīpta, manent” and all that). Maybe my ideas about seeing the future will turn out to be right, in the end! — P.M.
Trwy ymroi i’r dulliau trawsffurfio rwy wedi bod yn eu hargymell (ac yn enwedig i ffaneroneg a meddyliaeth) – a rhythu ar y gwagle tu mewn i bob un ohonom – rwy’n addo y byddwn ni’n dechrau teimlo â’r asgwrn cefn yn hytrach na’n cloi’n hun yn y tir diffaith yn bodoli yn y benglog. Fe fyddwn ni’n mynd yn ein blaen wedyn i grynu â chyffro a meddwi ar hudoliaeth fel yr hon sy’n tarddu o ddarnau mwyaf blodeuog rhyddiaith fel “Komentarïau Kritgol ar Bob Kysyniad,” “Straeon Rhyfedd y Norsmyn,” a “Gwir Chwedlau Gwerin o Galon y Cyfandir,” a chlytiau mwyaf porffor cerddi’r penbeirdd yn “Khwedlau Kenedlaethol Kimbria.” (Wrth wneud hyn, down ni i gyfaddef hefyd fod cynifer o’r pleserau mwyaf aruchel yn debyg iawn i anghenion anhepgorol y corff mewn gwirionedd –ffaith nad yw bron neb yn gael ei dweud mewn cwmni parchus fel rheol.) Bydd systemau arferol meddwl ac ymddwyn yn chwalu o’n cwmpas, a’r ffordd y mae rhannau hanfodol amgyffred yn cysylltu â’i gilydd yn esblygu, gan greu ffurfiau hollol newydd ar fod. Bydd cymdeithas, diwylliant a digwyddiadau’n dechrau’u hail-drefnu’u hun dan reolau sy’n wahanol yn y bôn, fel patrwm hedfan haid o wenoliaid sy’n ffurfio “gestalt,” hynny yw, cyfanwaith trefnus a ystyrir yn fwy na chyfanswm ei elfennau. Ac wedyn sylweddolwn ni y byddwn ni wedi dihuno cawr yn cysgu o’i hunllefau am ebargofiant tragwyddol fel na fydd y Byd fyth yr un peth eto.
“Dihuno’r Cawr yn Cysgu”
Ms Sesiline Arian
Yn seler Maenordy Challavas â’i waliau o wenithfaen pinc, ymhlith y cerfluniau byw, dyw’r Dewin ar ffo o’r enw Hlothrig ddim yn gallu cysgu o gwbl, er gwaetha’r meintiau enfawr o Olew Lethí mae wedi’u llyncu [1]. A dyna fe’n eistedd ar y gadair uchel yn debyg i orsedd o ryw fath yn rhythu ar yr hylif purddu yn byrlymu a sblasio yn y crochan o bres gwyrdd ar esgynlawr o’i flaen, gan drio pendwmpian. Ond o’i gwmpas, ar bob llaw, mae yna leisiau taer a threiddiol yn sibrwd wrtho fe, ac mae’r geiriau’n llifo allan mewn cymysgedd o bob iaith yn nerthol dros ben ond yn newid drwy’r amser, fel y tonnau ar rwy afon aflonydd, ac yn treiddio trwy’r golau gwan deflir gan y canhwyllau gwaedrudd. Y tu allan i’r fangre swynedig, mae’r pryfed cigysol, swnllyd yn dal i ymosod ar yr adeilad, gan grillian yn fain a rhincio’u hargregyn wrth chwistrellu asid organig ymhobman. Ac er na allan nhw durio drwy’r muriau, dyna’r flanced o gyrff bychain yn mogi’r lle’n achosi i’r awyr oll oddi mewn i’r strwythur hynafol humian fel offeryn chwyth diawlig. Wrth i osgled y dirgryniadau gynyddu, gan neud i’r holl adeilad grynu, dyna Hlothrig yn cael ei fwrw oddi ar ei glwyd i lanio ar ei bedwar wrth ochr y crochan.
Ac yn union mae’n deall bod yr amddiffynfa wedi’i hadwyo a’i fod wedi’i ddarganfod, o weld y Sêl Ysgarlad arswydus yn ymrithio ar wal bella’r siambr. Mae wedi bod yn gweddïo am gael hoe fach o’r hunllef ond bellach fe aiff i’r uffern. Ac yn wir, dyna ymddangos uwchben y crochan berw ffurf ddynol, a’i hwyneb yn disgleirio fel angel fflamllyd, neu falle cythraul achubol. Yno mae’n sefyll, neu’n hongian, fel seren lachar yn gwisgo lifrai milwrol cuddliw, ac ar ei gefn bâr o adenydd rhacsog. Mae’n edrych fel petai’n hamddenol smocio ffag, a’i fwg amryliw’n troi’n ddafnau ambr sy’n ymdoddi i neud cadwyn euraidd yn ymestyn i gydio yn Hlothrig gerfydd ei freichiau a’i goesau. Ac er dyw’r Dewin ddim yn canolbwyntio’n rhy dda, mae’n meddwl fod e’n gweld y diawl (neu dduwdod) disglair yn chwerthin o’r bol wrth i’w ysglyfaeth gael ei blycio i lawr i’r cefnfor o aran byw sy di ffurfio yng ngwaelod y crochan enfawr, ac wedyn trwyddo, i’r Isfyd. Ac yno, mae yna afon wylofus yn ara ganu’i chân ddiarbed ynghylch chwalfa a thranc [2] —
Thihanā Elena i safale ā Lisali elinu i elea;
Aseni sinire ā Lisali eli Rouena Ria hunu hila.
Senethi ā lisali elinu ai uilesi a elinu i sona hila;
Thiliei ā Lasalioha i firisila posā Thafathinu i firisila.
Isesalu alethesi eli anile hunu huza sulu a Ezisenu Thia thera hila;
Isa hirē li erilanu elī sa erila eli hirenu eli hila.
Izasi a Thehelo hunu thanasefisi suhehesī la thoualu eli a Lithanu
a Ezisenu Thia ie hila;
Pi luna nae hunu neli a eī eri rolapi.
Palapafonu Arianithī thenu ā zise i thura palaperi rolapi;
Parai a Thafathī sonufelisi elī alatherisā lininu eli.
Parai a rumulu eli sipera i anathelizi hunu nusile;
Lasa hesilia eli hunu isā elī ipe hunu zuthā alisali elī le hila.
Dyma fyd ble mae popeth wedi chwalu’n yfflon, gwareiddiad wedi ffoi, a chymdeithas wedi encilio i ambell gadarnle ola. Mae natur wedi adennill ei thiriogaeth unwaith eto ar ôl saib bach pan oedd hi wedi gadael i un rhywogaeth deyrnasu. Ond ro’n nhw wedi niweidio’r blaned i’r fath raddau nes iddyn nhw ddechrau’u dinistrio’u hunain hefyd, ac unwaith i’r broses ennill cyflymder, doedd ball arni. Y peth rhyfedda oedd nad i’r fath beth ddigwydd, ond sut aeth y trawsffurfiad llwyr yn ei flaen fel adwaith cadwynol. Tra oedd y rhan fwya o’r boblogaeth yn meddwl taw gwell na’r creaduriaid eraill o’n nhw, rhwng yr holl arbrofi â chemegion, tincran â genynnau, gorddefnyddio cyffuriau, peirianneg amgylcheddol, rhannu personoliaethau, (heb sôn am y ffaith eu bod yn addasu’u cyrff, hollti’r atom, llygru’r moroedd a’r awyrgylch, a chythryblu grymoedd natur), dyna lle ro’n hwythau’n troi’n angenfilod yn y pen draw. Ac roedd hwn yn newid llythrennol a pharhaol, a phobl yn cymryd arnyn nhw nodweddion anifeiliaid, ac yn ymddwyn a mynd bant i fyw fel mae anifeiliaid yn neud.
Saith unigolyn nerthol iawn o ran corff, enaid, ac ewyllys sy wedi codi ymhlith adfeilion y byd i lywodraethu’n ddidostur dros y gweddill. Yn ddiweddar mae’r Ayseyus, Fókhyro a'i wraig Frikshn; Eydudown a'i gŵr Bragga; Twhanz; a Braytstá wedi trechu’r prif lwyth arall, y Wanírs, gan dderbyn y deurywiad o’r enw Freying yn wystl i geisio cynnal heddwch a threfn yn ystod y cyfnod tra bregus hwn. Gyda’i gilydd maen nhw’n arfer awdurdod dros bobman y gellir byw ynddo eto, hynny yw, y Migl-Urth. Fodd bynnag, maen nhw'n ffroenuchel ac oeraidd, ac yn dymuno trafod dim ond y rhai cyfoethog, enwog, talentog, a dewr, o'r tu cefn i waliau cedyrn y Gaer Anghyfnewidiol. Maen nhw’n casglu atyn nhw’r rhai ymhlith y boblogaeth sy’n gallu rheoli’u galluoedd newydd i sianelu’r Nerth Dirwystr er mwyn eu defnyddio nhw i adeiladu byd hollol newydd y tu hwnt i dda a drwg. Ac fe all y gweddill fynd yn syth i lawr i Helhrel ar drugaredd yr arglwyddi rhyfel lleol, y dirwedd anfaddeugar, yr heintiau erchyll, a'r elfennau anwadal. I’r diben hwn, mae Wowdun Fókhyro wedi comisiynu penseiri o lwyth y Naytlóds i godi Canolfan Hyfforddi, Neuaddau Preswyl, a Maenordy Moethus ar lannau Afon Raynow, yn agos i’r bwthyn glas ble mae’r doethwr hynod a brawychus o’r enw Hlothrig Mulrin (sy bellach yn cael ei enwi’n Oylrig Sífót) yn byw. Ac yno mae’n darllen y rwnau, llefaru â thafodau, darogan trychineb, a bwrw cysgod hir dros yr holl Migl-Urth yn ôl pob sôn.
Ac yno mae’r dyfroedd cythryblus yn canu byth a hefyd hen gân ryfedd a chyfnewidiol am dân, a dagrau, a thranc: “Tikana lak Elena-the-suvulé hlath ak Alsalaré-th-elteska; Sinez asniré simerí lalrek Alsalinté Ruelna Hesantil lír” – “Fe fydd cerbyd y Lleuad yn tarfu ar y Sidydd, ac; Fe fydd y Saith Seren Siriol yn wylo.” A’r unig dyst yw Oylrig Sífót, y dewin a ddygwyd o fyd arall, sy’n eu bwydo a’u gostegu, eu cocsio a’u symbylu â’i hud, gan chwarae rhan y croesan sy’n rheoli heb yn wybod i neb. Ac, yn debyg i'r hen dduwdod corniog Horní-wun dyw e byth yn aros yn yr un ffurf am hir, gan newid yn gyson o gigfran, i flaidd, i alarch, i garw, gan ddefnyddio'i hudlath wen. Ac felly, ddysgwn ni, wedi addo môr a mynydd i’r cewri o ddynion hyn, mae Fókhyro wedi colli’i holl gyfoeth wrth gamblo, a gall e’m talu, ac yn awr fe fydd yna helynt ar y cythraul! A dyna ddechrau’r stori hon.
* * * * * * * *
Mae Wowdun Fókhyro (mewn byr o dro fe fydd yr hen gythraul yn dechrau defnyddio’r ffugenw Wun-ay am un rheswm neu’i gilydd), pen-bandit i’r llwyth o droseddwyr o’r enw yr Ayseyus, sy’n symudwr, ysgogwr, crëwr, lluniwr bargeinion, a thorrwr llwon, ynghyd â’i bartner cyfnewidiol, celwyddog, Lẃk Braytstá (ie, dyna’i enw iawn er bod pawb yn dweud “Lwcus” fel arfer) sy’n chwim ei droed, blewog ei ddwylo, a bob tro’n dod â thranc, cynnau tannau, a lledaenu llanast, yn twyllo a “damweiniol ladd” y deliwr o’r garfan groes, Ottow Naytlód (mae’n dipyn o fwystfil a dweud y lleia, sy’m yn siarad lawer ran fwya’r amser am ei fod mor benysgafn o lyncu’i gyffuriau’i hun, ac sy’n cael ei alw’n “Ottow y Dyfrgi” am ei fod yn debyg iawn i’r anifail o’r un teulu â’r wenci, a blew hir, brown a ffwr meddal odano, sy’n defnyddio’i gynffon lydan, gref a’i draed gweog i nofio’n gyflym ac yn ystwyth), â cherrig i gefn ei benglog, wrth iddo yntau adennill celc lleidiog o oruwch-fêr a maint enfawr o aur, wedi’i suddo er mwyn diogelwch yng nghofleidiad melys Afon Raynow, a dwyn yr ysbail, wrth i’r tonnau siantio: “Senthí lalrek alsalinté hlath anaif sinez luf-huilsa sontí ifilté lír; Istí tiemith ‘Dhavuth-e-vrisla zwn ak Alsalintéoha the vrisla vosta slé” – “Fe fydd y sêr yn troi'u golygon draw oddi wrthynt ac yn cuddio'u llwybrau; Fe fydd golau'r Haul yn cael ei roi yn y cysgod gan olau ariannaidd Mercurius.”
Yn barod i dorri gwythiennau yn ogystal â chwalu pennau, mae Fanfér a Reygun, brodyr mwya siaradus Ottow yn dod o hyd i laddwyr drygionus eu haelod teulu, a – gwae hwythau! – dyna’r ddau ddihiryn yn cymryd yr hen Wowdun yn wystl, gan hawlio treth waed yn cynnwys llawer iawn o arian. Wrth gwrs dyna’n eitha anghyfleus i Dad Ayseyu, byddai’n well da fe wledda, a diota, a chyfeddach (os na fydd e’n rhyfela, hynny yw). Er mwyn dial cosbedigaethol, dyna’r hen feddwyn., oferwr, a merchetwr yn cael ei hongian allan i sychu ar goeden ar bwys cae rasio Hworldash, yn rhywle hollol anhysbys, ymhell o bobman, ym mhen draw'r byd, gyda dim byd i’w yfed, ond wedi’i grogi o fewn golwg i ffynnon fyrlymus ble does ball ar obaith, ar bob cyfri. A dyna fe’n gweld rhithiau enbyd o ddiffyg hylif, nes fod e’n ymddangos bod llygaid llidus Wowdun yn cofleidio pob un anffawd a dolur a allai ddigwydd mewn holl fyd o ystyr, yn y presennol, yn y gorffennol, neu yn y dyfodol.
Wel, dyna’r crwydryn dan artaith yn ymbil am farwolaeth dangnefeddus o sugno lan y fath ddoethineb athrist wedi’i gronni ers pan oedd y Migl-Urth yn ifanc. Ond er gwaetha’i weddi druenus, dyna bâr o gigfrain du, adwythig yn cachu yn y nyth, pan maen nhw’n dod i glwydo ar ei ysgwyddau, ac un o’r diawliaid (oedd wedi dechrau’i yrfa fel colomen wen negesi, er bod y byd a’r betws yn arfer ei hathrodi’n enbyd) yn mynd ati i bigo pelen ei lygad chwith mas. Ond o leia mae’r adar ffiaidd yn taenellu tipyn bach o ddŵr ffynnon cynddilywaidd i mewn i’w geg wrth iddyn nhw aros yno'n ei andwyo fe. Ar ôl iddyn nhw neud felly, mae’r ddau aderyn, Hugging a Mwning, yn dod yn gyfeillion cu iddo yn oes oesoedd, byth bythol, a hyd ddiwedd amser.
A, Wowdun Unllygeidiog druan, ei feddwl clwyfus yn crwydro, a throi, a mwydro o ganlyniad i’r datguddiadau chwerw mae newydd eu profi, na all bellach beidio â chanfod bod tranc yr Ayseyus ar fin digwydd! O, dduwdodau tirion, ystyriwch y cyfnos fflamboeth sy’n rhagflaenu cusan y nos, mor ddu â chlais! A dyna fe’n hongian, gan ymdrybaeddu mewn hunllefau didostur o ddistryw hollol a thrallod llwyr, heb fod yn gallu gweld na dianc nac achubiaeth. Oni bai, falle, ddichon, medrai rhyw blentyn a ddeuai i fod o achos ei amlhau gwarthus a thrythyll rwystro ar hap ruthr sydyn y pandemoniwm organig, daroganedig, mae wedi’i orfodi i’w ragolygu.
Mae Braytstá, yn y cyfamser, mor fradwrus â bod ffurfafen y dydd yn las, wedi ceisio’r gwystlwr dichellgar ac anfaddeugar Handfást Naytlód, a chribddeilio’i gelc o aur hud trwy fygwth datgelu’r cytundebau cêl ar gyfer nwyddau a gwasanaethau o bob math mae Handfást wedi’u sicrhau gyda’r gwleidydd milain Atlí Hitman a daeth o ryw wlad bell dros yr Heli Anghofiedig yn wreiddiol. Er bod Handfást yn trio cuddio rhyw fodrwy (wedi’i neud o aur echdynnwyd o esgyrn babis marw a llenwadau yn nannedd llofruddion wedi’u crogi, ddywedir ei bod â phriodweddau dirgel ac anhraethol o ran atal heneiddio a dannedd pwdr, ymhlith llawer o bethau eraill, er enghraifft gweithio fel “Arswyd-sgôp”), dyna Braytstá yn ei chipio hi ynghyd â gweddill yr aur, gyda sioncrwydd allnaturiol.
Mae Handfást, sy’n edrych, a bihafio, yn union fel llyffant hudol, ffiaidd erbyn hyn, yn melltithio pob un o’r cythreuliaid, gan boeri trwy’i ddannedd perffaith fel perlau mân y caiff Afon Raynow ei staenio’n waetgoch o genhedlaeth i genhedlaeth i neud iawn am y gwarth hwn, ac na fydd neb yn berchen ar ei aur am hir cyn cael ei faglu hala i ebargofiant melys cyn yr amser penodedig, ac mewn ffordd fwya echryslon hefyd, i gwrdd â chreawdwr a dadwneuthurwr popeth. Mewn pwl o dymer ddrwg ofnadw, fel mellten i bren, dyna Lẃk syn yn ei daro fe’n farw gorn, fel taw’r person cynta i ddiodde o’r geiriau drwgargoelus yw Handfást ei hun. Mae Braytstá yn dychwelyd, a chyflwyno’r aur, ond dim ond yn hwyrach mae’n crybwyll y felltith dan lyfu’i weflau. Ac mae Afon Raynow yn parhau i ddatgan: “Isthahlu altesaré hlath amlo sinez hwzl sulfa ak Ezis Dey thlí lír; Sinez ishazis hsiraré thlararé ishazis thlararé zwn hsiraré lír” – “Fe fydd cnydau'n gwywo ac fe fydd dŵr yn diflannu o wyneb y Ddaear; Fe fydd gwreiddiau'n troi'n canghennau, tra daw canghennau'n wreiddiau.”
Yn y cyfamser, mae’r stori’n troi at Ráring Fókhyro, gororwyr i Wowdun, a phen-bandit i griw enfawr o smyglwyr, môr-ladron, a masnachwyr pobl. Mae’n ennill enwogrwydd dros nos ymhlith llengoedd y troseddwyr, wrth iddo lwyddo i drechu’r holl garfannau eraill ledled y wlad a’r tu hwnt, a chael ei olynu gan ei fab Fawlsong. Yn ei dro, mae Fawlsong yn dod yn dad i efeilliaid, Sikjurny a Sikmaynd, y ddau ohonyn nhw fydd yn tyfu i lan i ddod yn holion wyth i linach y Fókhyros. Flynyddoedd yn ddiweddarach, dyna benadur gang cystadleuol o’r enw Ziggí sy di bod yn llechfeddiannu tiriogaeth Fawlsong wrth i’r ail ymhyfrydu’n ormodol yn ei bŵer sy’n ddiderfyn i bob golwg, yn hawlio priodi Sikjurny fel pris heddwch rhwng y carfannau croes. Mae Sikmaynd yn annog ei dad i gytuno. Dyna a wna Fawlsong.
Felly dyna Wowdun, hen hen a garw yr olwg, yn gwisgo clogyn hir llwyd o groen blaidd, ac yn ei esgid ddagr hynafol, yn sleifio mor ystwyth â sarff lithrig i mewn i’r twmpath wedi’i drefnu i ddathlu’r briodas. Heb ei weld, mae’r hen fandal cas yn plannu’r gyllell ac ar ei charn aur lawer o rwnau, yn wyneb grwn y bwrdd derw, drudfawr. Www, rwnau! Aur! Melltithion! Tynged! Dim ond Sikmaynd sy’n llwyddo i’w thynnu hi allan heb dorri’i lengig, a dyna’n amlwg yn argoeli’r gogoniant sydd i ddod, ond ife?
Fel mae’n digwydd, mae Ziggí yn dwlu ar gael dweud ei ffortiwn yn rheolaidd gan ei ordderch feistrolgar, y fio-ergo-swynyddes Dr Graymjayld, sy’n alcemydd a horosgopydd drwg ei enw. Dyna hithau’n temtio’i chariad gydag addewidion annychmygadwy ond diamheuol y gall e ormesu’r Migl-Urth oll trwy gael ac wedyn dysgu trin y gyllell ryfedd. Ond yn y cefndir, mae hi yng llawiach yr hen Ddewin arallfydol, Oylrig Sífót. A dyna Ziggí, na all roi’r gorau i lygadrythu’r rwnau dyrys, a geiriau mesmeraidd Graymjayld yn atseinio yn ei glustiau, yn cynnig ffortiwn mewn aur wedi’i ddwyn am yr efryn swyn. Mae Sikmaynd yn mynd ar ei beth mawr gan floeddio na fydd e’n colli’r dagr byth. Wedi mynd o’i go’, dyna Ziggí yn saethu’r penteulu Fawlsong Fókhyro gynta. Mae Sikjurny yn pledio am fywyd Sikmaynd a’u brodyr ieuengach eraill. ond dyna ddynion Ziggí, wedi drysu gan aidd anwaraidd a diodydd meddwol Graymjayld, yn eu handwyo nhw a’u gadael fel petaen nhw’n farw. Dim ond Sikmaynd, wedi’i anafu’n echrydus, sy’n llwyddo i sleifio ymaith, gan adael ei chwaer yn hafflau Ziggí a’i weision bach affwysol.
Heb yn wybod i Sikmaynd, dyna Sikjurny ei chwaer, wedi colli’i phwyll ar ôl y lladdedigaeth, yn ceisio cychwyn adwaith cadwynol i ddial ar lofruddwyr bwystfilaidd ei theulu, a’r holl Migl-Urth hefyd. Dyna hithau felly’n dianc rhag ei dalwyr, gan gymryd arni’i bod yn mynd i anrheithio pentre’r gwladwyr yn y fforest binwydd cyn rhoi’u bythynnod ar dân. Mae’r gwarchodwyr gwirion yn ei chredu hi’n llwyr, gan floeddio arni wrth iddi fynd yn ei blaen. Wedi’i chuddio’i hun fel mae'n amhosibl ei hadnabod, mae’n mynd i gwrdd â Sikmaynd yn ei guddfa. Gyda’i gilydd, maen nhw’n ffroeni rhagor o gyffuriau fferyllol cartre nag a fyddai’n lladd sawl ceffyl mawr. Dan ddylanwad y sylweddau mor flasus, dyna Sikmaynd yn cyplu’n anghyfreithiol â’i chwaer ei hun, wrth i bâr o gigfran aflêr, sbecwyr cywilyddus, syllu ar yr olygfa, gan frewlan yn fileinig. Wedyn, dyna’r twyllwr Sikjurny yn ymadael fel lleidr yn y nos, ac yn ddiweddar, yn dwyn mab sy’n frawd iddi ar yr un pryd, o’r enw Sinfíalty. O dduwdodau creulon! Am arswyd! Am ddychryn! Am warth!
Pan ddaw Sinfíalty i oed, er na allai neb byth ragweld y fath dro rhydedd ar fyd, dyna yntau’n cael ei hala i’r lloches yng nghanol yr anialdir ble mae’i dad sydd ei frawd hefyd, yn byw, gan fynd â’r dagr hynafol, dieflig wedi’i ddwyn oddi ar Ziggí gyda fe. Wrth gwrs, fe ddaw'r ddau ddyn dan faich o’r pechod mwya’n gyfeillion calon a brodyr gwaed, a rhuthro o gwmpas fel gwylliaid terfysglyd. Ymhen hir a hwyr, maen nhw’n ymdreiddio i blasty gang Ziggí, a chael hyd i fenyw, yr unig un yn yr holl le, yn ôl pob sôn. Er does gan y ddau ddyn yr un syniad ynghylch pwy ydy hi na be mae di neud, mae Sikmaynd yn llwyddo i ddyfalu, ac wrth iddo ddechrau boddi mewn gofid a gwae, poen a thrallod, dyna fe’n gollwng y gath o’r cwd, a dweud popeth wrth Sinfíalty.
Ww, dychmygwch yr aduniad teuluol, wrth i Sikjurny esbonio’r amgylchiadau. Dyna i chi amlygiadau! Am gyfrinachau erchyll! Mae’r gwŷr yn ymbil ar Sikjurny i adael, ond dyna hithau’n dewis tranc o wirfodd calon yn dâl am y gwarth mae wedi’i ddwyn arni’i hun. Dyna hwythau felly’n lladd pawb, yn cynnwys y fam sy hefyd y chwaer, a dymchwel y tŷ yn wastad â'r llawr. Mae’r ordderch wenwynig Graymjayld (sy wedi bod yn llechu yn y seler), yn dianc, fodd bynnag, trwy ryw wyrth ddieflig, wedi’i harwain gan bâr o gigfrain sy’n siarad mewn damhegion.
Nawr, mae Sikmaynd a Sinfíalty, yn graig o arian, yn ben ar lwyth y Fókhyros am flynyddoedd maith wedyn. Mae Sikmaynd, ryfedd dweud, yn byw tali gyda Graymjayld, wedi’i denu i ryw raddau gan ei geiriau hudolus ac am ei bod mor heini ac ystwyth, a hefyd gan y cyffuriau anhygoel mae’n cynhyrchu’n gyson yn eu sied ardd hyfryd ar ffurf bwythyn glas hynafol. Mae hithau, sut bynnag, yn casáu ar y slei bach y dynion laddodd ei chymar Ziggí, ac yn ceisio gwenwyno’r ddau rebel diedifar pwy, nid yw’n syndod dweud, sy’n mwynhau yfed hyd at feddwi, yn debyg i lawer iawn o bobl eraill yn dod o amgylchedd teuluol trwblus. Dyna hithau, felly, yn cyfrwys drefnu gŵyl gwrw a chystadleuaeth yfed, a bragu cerwyni enfawr o neithdar angheuol, gan herio’r ddau ddyn dewr i’w llyncu nhw ar ei dalcen.
Mae Sikmaynd bob tro’n ochelgar o achos ei orffennol amheus, ac yn cadw un o’i lygad o leia ar agor bob amser rhag bod rhywun eisiau’i fradychu. Dyna fe’n cymryd gwrthgyffur, llyncu’r llathen o ddiod yn un joch, a rhedeg milltir mewn llai na phedwar munud yn lle cicio’r bwced. Wedi colli arni’i hun ond yn hy eto, dyw’r meddyg breuddwydion ddim yn gwyro o’i chynllun, ond yn dal ati gyda’i hystrywiau llwfr, nes i Sikmaynd ddiffygio o’r diwedd, wedi’i barlysu fel peirat piwritanaidd sy di llowcio llond lletwadau o laeth mwnci. Ar hynny, dyna Sinfíalty ei hun, yn ddiamddiffyn a niweidiadwy, yn drachtio o’r llestr hudol yn llawn gwenwyn wedi’i baratoi gyda breuan a phestl, a chwympo’n farw’n syth.
Pan mae Sikmaynd yn dod at ei goed, dyna fe’n twlu lan, wedyn tynnu llygad Graymjayld, cyn dangos y drws i’r doethur diawledig. Hyd yn oed yn awr, fodd bynnag, mae’n anfodlon cyfnewid bywyd drwg am un lled lân – dyna ffŵl annoeth a byr ei olwg i chi – er taw llygad am lygad yw peth arall yn llwyr, heb sôn am ddant am ddant, llaw am law, a throed am droed. Dyw e’m yn gallu peidio meddwl, ch’mod, taw siarad yn wir wnaiff gwaed wedi’i golli mewn dicter, gan alw'n daer am ddial a mwy o dywallt gwaed. Mae blynyddoedd lawer yn mynd heibio, ac wrth i wyll creulon a hydref ysgethrin ymdaenu fel mantell ddu dros y Migl-Urth oll, dyna Sikmaynd yn mynd yn hen iawn, penllwyd, llym yr olwg, melyn a cham ei ddannedd, a hir ei farf. Drwy’r amser mae’n cael ei fwrw yn ei flaen i chwiwladrata ac ysbeilio gan ei awydd anniwall am fwy a fwy o aur. Mae di ennill cyfoeth tu hwnt i fesur, ond er hynny, mor brudd â mynach cwflog mewn badd-dy cyhoeddus ydy, ac mor unig â lleuen dân, bigog yng nghanol y Maes Iâ Mawr Gorllewinol. Yn y pen draw, mae’n llwyddo i gael gafael ar y ferch hardd iawn Shugrlayn a wnaiff unrhyw beth bron i’w briodi fe am ryw reswm annealladwy.
Wel, be sy’n digwydd nesa? Mae penaethiaid pum gang croes, crwydriaid bychan, ystrywgar, sy’n arbenigwyr ar gloddio a phuro mwynau, ac yn dweud taw Meistri’r Migl-Urth ydyn nhw, yn ymgiprys yn ofer am oruchafiaeth dros y tylwythau ar ôl tranc Ziggí. Maen nhw’n gwrthwynebu’n gryf y fath gytundeb rhwng hen farwn crintachlyd a morwyn ifanc heb yr un geiniog, wedi’u hannog gan gynllwynion Oylrig Sífót. Yn wir, maen nhw’n casáu’r syniad o bontio, uno claniau, tynnu gwregys, a gwagio llestri llawn llaeth hynawsedd dynol. Maen nhw eisiau herwgipio Shugrlayn yn y fan a’r lle, ac yn dymuno golud Sikmaynd yr un mor awyddus, neu hyd yn oed yn fwy, ac maen nhw’n bwriadu cael hyd i bopeth! Felly dyna nhw’n cuddio i ymosod ar Sikmaynd, ac ar ôl ei frifo’n enbyd, yn chwalu’r dagr â charn aur ac arno lawer o rwnau hudol yn gyrbibion. Mae Shugrlayn yn addunedu i’w iacháu fe, ond mae Sikmaynd yn gwrthod, gan fynnu’i fod e’n gallu clywed llais gwawdlyd Wowdun, ei hen hen hen hen hendaid, yn ei alw fe yn ei flaen tuag at ogoniant gwaedlyd mewn rhyw fath o nef uffernol tu hwnt i’r llen.
Cyn iddo drengi, dyna Sikmaynd yn tyngu difa’r gelynion gwael i Shugrlayn. Wel, mae’n addo bydd eu plentyn heb ei eni’n dial ar y coblynnod rheibus am golled ei dad marw i’r enfed radd pan fydd y dagr toredig wedi’i ail-wneud yn arwydd o’i ddicter. Ar y gair, dyna fe’n darfod mewn golygfa gywilyddus o ing angheuol. Mae Shugrlayn yn pendilio ar drothwy ebargofiant, ar fin cael ei chipio ymaith gan y cabál o ben-rhyfelwyr ysglyfaethus. Fodd bynnag, pan ddatgelir tadogaeth y mab yn ei chroth, mewn tro ar fyd arall yn rhyfeddach na dim byd sy’n digwydd yn yr opera fwyaf godidog hyd yn oed (sebonllyd neu fel arall), dyna’r pen-bandit sy’n gweld ei wyn arni, yn cymryd Shugrlayn dan ei adain helaeth. O ganlyniad, pan gaiff y mab Sikhát, sy bellach heb dad, ei eni, dyna fe’n cael ei feithrin gan Reygun Naytlód, sy di cael ei dwyll o’i ran gyfreithlon o’r alanas gan ei frawd sarffaidd, castiog, Fanfér.
Dyna sut mae hi, ‘lly. Flynyddoedd yn ddiweddarach. Mae’r ffortiwn wedi’i thalu yn sgil marwolaeth Ottow Naytlód yn aros dan ofal Fanfér, brawd i Reygun, ac fe fyddai rhai’n honni taw dyna’r canlyniad cywir. Mae’n hŷn, doethach (ha!), a mwy erchyll na’r un ieuengach, ac yn fwystfil treisiol gythreulig, neu hyd yn oed yn ddraig mewn croen dyn heb air o gelwydd. Fe allai dyn ddychmygu bod Fanfér yn berchennog ar “Arswyd-sgôp.” Am ei fod yn chwennych am y celc o aur sy mor ddisglair, llachar, a hyfryd, ac eisiau ei gael iddo’i hun, dyna Reygun yn cyhuddo Sikhát o fod yn gachgi i’w brocio i ymladd â Fanfér. Mae Reygun yn honni bod Fanfér wedi dwyn ei hanner o’r celc, a nawr dim ond ceisio cyfiawnder a wnaiff e.
Fe fydd Sikhát yn gallu cadw’r golud a’r gogoniant. Mae’r ystryw gyfrwys yn llwyddo ar unwaith! Dyna Reygun, ar gefn ei geffyl gwyn (fel petai), yn taflu drylliau’r dagr dieflig wedi’i dorri tuag at Sikhát. Mae’r hyfforddai ifanc sy’n anwybodus ac felly’n hollol ddi-ofn, yn llamu gyda nhw i’r efail, ble mae’n ail-wneud yr erfyn (dim ond achos ei fod mor ddiniwed mae’n gallu neud hyn), a chychwyn mas yn syth i sgarmesu â Fanfér ffiaidd yn ei ffau jynglaidd. Yn enwedig fel roedd Oylrig Sífót wedi rhagweld, yr hen foi cyfrwys iddo!
Gyda chymorth rhai o’r anifeiliaid mwya parod eu cymwynas y cael hyd iddyn nhw’n rheolaidd yn y fath chwedlau, sy di cael llond bol o anrheithio gan y ddraig, dyna Sikhát yn ffeindio’i ffordd i ffau Fanfér, yn ddwfn yn y fforest ffantastig. Er bod Fanfér yn rhybuddio Sikhát bod Handfást wedi melltithio’r celc hudol, mae Sikhát yn ddiysgog, gan gredu taw dim ond eisiau glynu wrth ei fynydd o aur naiff Fanfér, yr hen gythraul gwirion. Gan ei fod yn symud mor ysgafndroed, ac yn llefaru mor ystrywgar, dyna Sikhát yn trechu’r ffelon sarffaidd, a’r beirdd yn chwysu chwartiau wrth gyfansoddi’r chwedl i ddisgrifio’r achlysur. Dyna Afon Raynow yn rhedeg yn goch – nage am y tro cynta, na’r ola ‘fyd! – fel y rhagwelwyd wrth reswm gan Handfást pan naeth e fwrw’i felltith andwyol i ddechrau cychwyn. Ac mae’n ubain: “Hisié edanspísh a Thihrulo hlath zukhekh slé sinez luf-droukulu la Koralo lak Elsisa Dé plí lír; Pikekí marklu zwn nelkí af’ekaru rolinas” – “Fe fydd Dynolryw yn meddwi ar win gan anghofio'r Nef er mwyn y Ddaear; Fe fydd pob un peth yn peidio cyflawni'i nod yn fuan.”
Wel, mae Reygun yn cyrraedd wedyn a cheisio honni’i hawl i ran o’r aur, gan ensynio taw yntau oedd yn gyfrifol am ladd y ddraig ‘fyd i ryw raddau, am taw yntau ddywedai wrth Sikhát am ail-wneud y dagr mor llwyddiannus, a’i annog i ddilyn ei dynged, a hyd yn oed mwy o’r fath rwtsh. Heb oedi, dyna Reygun yn torri calon Fanfér ei frawd mas, gan orchymyn i Sikhát ei rhostio hi fel fod yntau’n gallu’i bwyta er mwyn dial am y tro ola ar ei frawd ffiaidd yn y ffordd fwya gwaedlyd posib. Wedi hynny, mae Reygun yn syrthio i drwmgwsg, wedi ymlâdd o achos yr holl gynnwrf dybryd mae pawb arall wedi bod yn diodde ohono – yr arwr ifanc Sikhát er enghraifft, a’r ddraig farw yn anad dim. Ond pwy sy’n llechu tu ôl i’r llwyni wrth ymyl, gan gadw llygad barcut ar bopeth? Dim ond Oylrig Sífót, wrth gwrs, ac mae’n chwerthin yn ei lawes, bid siŵr!
Dyna Sikhát yn llunio bêr dros dro a chynnau tân, gan neud popeth mae’r hen feistr crebachlyd, surbwch wedi’i orchymyn iddo’i neud. Fodd bynnag, er nad oes ganddo fawr o brofiad ynghylch bod yn ganibal, dyw yntau ddim yn gallu peidio blasu’r mymryn lleia o’r cnawd amryw, deniadol o suddlon, a chyn gynted â’i fod wedi stwffio tamaid amheuthun yn ei geg yn glafoerio, dyna fe’n dechrau clywed lleisiau. Wel, dyna rywbeth sy’n digwydd yn aml rown’ fan hyn yn ôl pob sôn, o ganlyniad, mae’n debyg, i’r ffaith bod cynifer o frodyr yn priodi’u chwiorydd yn groes i bob deddf dyn a natur. Ac ar ben hynny, pwy a ŵyr a allai fe fod wedi’i heintio’i hun â rhyw glefyd wedi’i achosi gan brionau?
Mewn gwirionedd, anifeiliaid rhyfeddol y goedwig sy’n hefrio’n ddi-baid, ac fe all Sikhát ddeall bellach bob gair maen nhw’n ddweud wrth iddyn nhw drydar, rhuo, brefu, gweryru, hisian, gwichian, a’r gweddill. Pan mae’r lleisiau’n ei rybuddio bod Reygun yn snecian tuag ato a llafn miniog, noeth yn ei grafanc fradwrus, fe all Sikhát achub y blaen ar yr ymosodiad dan din gan ei dadmaeth. Dyna’r glaslanc yn lladd y cawr blewog cyn farwed â hoelen, a mynd i ffwrdd â’r aur melltigedig yn wlyb diferol o waed, yn ogystal â’r gogoniant hunllefus.
Drwy’r amser, mae Sikhát yn gallu clywed y lleisiau hollbresennol yn baldorddi am y goth o fenyw, ac angyles y fall, o’r enw Brawnjayld, sy’n hoff iawn o finlliw du, bochau’n rhuddliw i gyd, a gwallt mor wyn â’r powdr eiriog gorau. Mae’r dduwies fetel trwm hon, sy’n dwlu ar reidio o gwmpas yn gwisgo helmed ac arni gyrn, menig hir lledr, a mantell goch, yn blentyn cariad i Wowdun a Graymjayld, a gaeth ei geni ar ôl un noson wyllt o garu fflamboeth wedi’i fegino gan sylweddau meddwol. Bellach mae’r fam, y ddifa gyfrwys, galon ddu, yn ei dirmygu, er bod ei thad hi fel iâr ag uncyw. Nid rhyfedd fod ganddi’i phroblemau’i hun, a’i bod yn osgoi heulwen ac awyr iach, gan fwynhau’n well brancio a phirwetio yn y glaw, wrth ganu tra-la-la-la-la!
Dyna bisyn! medd Sikhát wrtho’i hun, er nad arbenigwr ar faterion marched mohono fe, bid sicr. Wedi’i chondemnio fel petai’n rhyw laslances druenus, yn ansad ei meddwl (er taw dweud iddi gael ei dewis gan y duwiau fyddai’n well disgrifiad), mae hi’n cael ei chyfyngu i’w thŷ, “er ei lles ei hun,” wedi brwydr lawn rhwng y ferch wrthryfelgar a’i ffrindiau terfysglyd ar y naill law, a’i hen dad od a llengoedd yr anfarwolion ar y llaw arall. A sdim fawr o Gimbreg o gwbl rhwng y rhiant dioddefgar a’r plentyn ystyfnig y dyddiau ‘ma a dweud y lleia.
O’r diwedd, dyna Sikhát yn cyrraedd fila gromennog, glodfawr Wowdun, ble mae popeth wedi mynd yn draed moch yn ddiweddar am ryw reswm, a’i waliau yn winwydd pigog o bougainvillea ym mhob man, wedi’i hamgylchynu gan ffens drydan foltedd uchel. Ac yntau’n meddu ar fedrusrwydd mabolgampol o bob math, mae’n neidio dros honno’n hawdd. Mae’r holl derfysgu a lladd wedi dwyn ffrwyth wedi’r cwbl: concwerwr cyhyrog, creulon ydy bellach, ac un all oresgyn er gwaetha pob disgwyl, fel rhyw injan ryfel annynol. Mae’n treiddio i siambr sorri Brawnjayld, a hithau’n esbonio sut mae Wowdun wedi’i dal hi yno i’w gorfodi hi i dalu iawn am ei throseddau annuwiol yn erbyn yr Ayseyus. Yn fyrbwyll, mae Brawnjayld wedi tyngu llw na fydd hi’n priodi ond yr un achubydd, sef un sy’n yn ddisgynnydd i Wowdun ei hun, ac ymhellach, sy’n llwyddo i ladd gelyn pennaf eu teulu, yr anghenfil ffiaidd Fanfér. Wel, a bod yn onest, mae’r Dewin swynol Oylrig Sífót wedi taro ar frys i’w gweld hi o’r blaen ‘fyd, ac wedi plannu’r syniad yn ei phen ifanc.
Wel, dyna Sikhát yn adrodd ei orchestion fyrdd o flaen Brawnjayld, a hithau wrth ei bodd ac yn canu am ei breuddwyd wefreiddiol y byddan nhw gyda’i gilydd am dragwyddoldeb a diwrnod dros ben (wel, tan ddiwedd y flwyddyn nesa, falle, ta be). Fodd bynnag, dyna hi’n tyngu (unwaith eto, y dyngwraig gableddus, gegog iddi!) bydd hi’n derbyn Sikhát dim ond pan fydd e wedi darostwng y gangiau eraill i gyd. Wir i chi, dyna fyddai’n gryn gamp heb air o gelwydd, ond llances arbennig ydy hithau, nage rhyw hwren rad ar ôl ei arian! Felly dyna Sikhát yn mynd bant i ymdreiddio i’r llwyth dychrynllyd o nerthol a’r enw y Nayflungs, er mwyn eu difa nhw’n llwyr cyn dod yn ôl i gyflawni’i gariad gyda’i ddyweddi. Dyna fydd gwynfyd cenhedlol diderfyn! (Mae’r Nayflungs, fodd bynnag, heb yn wybod i’r rhan fwya o’r gwerinos, yn digwydd bod yn ddisgynyddion lledryw i’r cewri o gyndadau, y Naytlóds, a derfysgai'r Migl-Urth yn ôl yn yr hen hen ddyddiau ar goll yn niwl gorffwyll amser.) Ond cyn iddo neud hynny oll, mae'n palu twll enfawr ar lannau Afon Raynow a chladdu'r holl gelc o aur a gwrthrychau eraill ynddo, gan ei warchod gyda'r swynion mwya nerthol wedi'u hadrodd iddo gan yr anifeiliaid chwedleugar ond cymwynasgar. Ac os marw naiff e cyn casglu'r golud, yr afon fydd yn gael e i gyd yn oes oesoedd, heb os nac oni bai.
Ychydig yn ddiweddarach, dyna yntau, Sikhát, yn sleifio i mewn i diriogaeth ddigyfraith, wyntog, wyllt y Nayflungs, a dod o hyd i’w lloches fileinig. Mae hwythau, y Nayflungs, wedi rhoi cartre i Dr Graymjayld sy’n ddall ond yn bellweledol, ac sy di bod yn crwydro o gwmpas fel ryw amddifad rhacsiog heb ddimai goch yn ei boced. Maen nhw’n credu medran nhw fanteisio ar ei galluoedd eithriadol o ran cynhyrchu cyffuriau, ond falle taw hithau sy wedi’u twyllo nhw yn lle, mewn ffordd o siarad, a hithau fydd yn eu cymryd hwythau mewn llaw yn y pen draw, o wybod am ei gwehelyth grymus ond drwgargoelus! Dyna yntau, Sikhát, yn cymryd oriau’n malu awyr am yr holl fanylion gwaedlyd ynghylch ei gampau gogoneddus, ac wrth gwrs, mae’n cael ei wahodd i aros.
Mae Graymjayld yn cynghori arweinyddion y llwyth – yr hanner brodyr Háfgun Nayflung (a dyna esiampl wir o atafiaeth i dras wyrgam y Naytlóds, os oedd un yn byw eto), a Gunna Nayflung-Háfbryd – i gryfhau’u cyfeillgarwch gyda’r arwr trwy drefnu i Sikhát briodi’u chwaer Gwdrẃun. Nage’i syniad hithau ydy, gofiwch chi, ond ystryw a ddyfeisiwyd gan yr hen ymyrrwr Oylrig Sífót. Felly, a Sikhát yn synfyfyrio uwchben pa mor fuan fe fydd yn ymadael i achub ei annwyl Brawnjayld a’i hysgubo hi ymaith, dyma Dr Graymjayld yn lladradaidd roi dogn o bwdr seicedelig yn ei gobled o de madarch, ac yn y fan a’r lle dyna Sikhát yn cwympo dros ei ben a’i glustiau mewn cariad â Gwdrẃn, gan ddiarhebu’n ofnadw fel rhyw gwrci meddw gaib. Ww, fe fydd yn edifar ganddyn nhw i gyd am y dydd dychrynllyd hwnnw!
Nawr, mae Brawnjayld unig yn dal i ddisgwyl am Sikhát ar ei hynys fewndirol – ond yn ofer! O’r diwedd, dyna Wowdun yn swagro fel rhyw dduwdod i mewn i’w chaets goreurog, fel petai fe newydd neidio oddi ar gefn ceffyl wyth coes, i ddweud wrthi’i fod wedi cael llond bol ar ei dwli. Mae’n cyhoeddi heb flewyn ar ei dafod ei fod yn gwybod y cwbl am ei hoed dirgel. Ac ymhellach, dyna fe’n datgan y bydd rhaid iddi hithau ymbriodi, yn anorfod ac yn groes i’w rhagwybodaeth a’i hewyllys, â dyn gwahanol i’r un roedd hi’n meddwl fyddai’n ei hysgubo ymaith, a hynny cyn pen dau aeaf oeraidd, er gwaetha, neu falle o achos, yr holl brancio o gwmpas ac achosi helbul mewn helmedau â chyrn, menig duon, gynau cochion, a botas lledr.
Yn y cyfamser, mae Sikhát, sy erbyn hyn yn disgleirio o lawenydd fel rhyw hen hipi gwirion yn glaf o gariad, yn priodi Gwdrẃn wrth i’r byd a’r betws ymhyfrydu’n swnllyd yn yr achlysur hapus. Wedyn, dyna Sikhát a’i deulu yng nghyfraith newydd yn tyngu llw mawr yn addo teyrngarwch na ellir mo’i dorri rhwng eu gangiau. Mae yntau a Gwdrẃn mor ddwfn mewn cariad nes eu bod yn teimlo byddan nhw’n dianc rhag safnau’r angau pan ddaw'r dydd i farw. Fodd bynnag, hyd yn oed yn awr dyna ryw gysgod bygythiol yn llawn diarwybod corddol yn cymylu calon Sikhát, yn llosgi’n rhosliw o gariad fflamboeth, gan achosi iddo guchio’n biwis.
Felly mae amser yn mynd heibio, fel mae bob tro yn neud, ar ôl ei arfer, a dyna newyddion ynghylch Brawnjayld a’r celc o aur yn hedfan tuag at glustiau enfawr blewog Dr Graymjayld (mae hi’n gallu clywed cystal â blaidd chwedlonol, ch’mod). Does a nelo’r Lẃk Braytstá brac ei dafod ddim byd â'r peth, siŵr o fod, wrth gwrs, neu falle dim ond rhyw ychydig, ond wedi’u cyffroi gan y syniad o gyfoeth dirifedi a phŵer tu hwnt i ddisgrifiad, dyna’i theimlyddion yn codi’n amlwg. Mae hi’n mynnu y dylai Gunna briodi Brawnjayld, gan hel pentwr o arian a chipio’r holl ogoniant ar yr un pryd. Dyna Sikhát, Háfgun, a Gunna yn ei chychwyn hi felly i achub Brawnjayld, yn garcharor yn ei thŵr gwyrdd o jâd, o’i siaced gaeth a’i thad cysetlyd.
Pan maen nhw’n cyrraedd yno, dim ond Sihhát sy’n ddigon heini i allu’i daflu’i hun dros y ffens, gan fod pawb yn gallu gweld bod y ddau arall yn rhy dew o lawer o oryfed, gorfwyta, llyncu gormod o gyffuriau, ac ymollwng i ddirywiad. Mae Sikhát yn llygru’r cyflenwad dŵr gydag amnewidyn artiffisial rhin rhyw blanhigyn wedi’i gynnig gan Graymjayld, sy’n gwynto o bastai fadarch hudol wedi’i stwffio â chynrhon moch gwrychog yn llawn wermod a mercwri. Mae’r gwenwyn yn drysu meddwl Brawnjayld, sy eisoes braidd yn ffwndrus. Pwy fyddai wedi gwybod hynny’n well, wrth reswm, na’i mam fiolegol Graymjayld, sy ddim wedi bod yno er ei mwyn hi erioed? Ta be, mae’r dogn o sylwedd gwaharddedig yn hala colled wyllt ar Brawnjayld fel petai hi’n seico’n pogo’n orffwyll mewn rhyw barti rafio hen ffasiwn iawn. Ar ben hynny, mae’n peri i’w golwg fynd yn aneglur, nes bod hi’n meddwl taw Gunna sy’n caru â hi, tra mae Sikhát yn ei chofleidio hi’n wir. Dyna ffawd ffiaidd yn gafael ynddi gyda’i genau crafangus, cadarn – yn enwedig fel bod ei Dad Unllygeidiog wedi darogan! A dyna’i brif gudd-gynhyrfwr Oylrig Sífót yn gwylio popeth trwy lygaid lama wedi’i stwffio ar wal borffor a melyn y stafell garu, dan laswenu fel lloerigyn.
Wedi drysu’n llwyr, mae Brawnjayld yn teimlo does dim dewis da hi ond derbyn Sikhát ar wedd Gunna ar ei olwg (am flaidd mewn croen dafad!), er bod ganddi deimlad annifyr ofnadw o ddwfn oddi mewn iddi fod pob dim o'i le. Mae’r ddau ohonyn nhw, yn achubydd a’r un achubwyd, yn cysgu ochr yn ochr, y noson honno, ond yn aros yn ddiwair, gan fod y cyffur wedi’u taro nhw’n anymwybodol, a’r bore wedyn dyna Brawnjayld yn petrus gytuno i briodi’r dyn sy’n ymddangos fel Gunna iddi. Pam, ar y Migl-Urth neu’r tu hwnt, mae’n neud felly, o wybod does dim byd o gwbl wedi digwydd yn ystod y noswaith ddi-ffrwt honno, adewir i ddychymyg y ddau berson oedd yno ar y pryd, boed nhw’n euog neu beidio.
Mae pethau’n symud yn ddiwrthdro i lawr, yn ddyfnach byth tuag at ebargofiant yn yr agendor ddiwaelod. Yn ystod y neithior, ar ôl i Brawnjayld briodi’r Gunna go iawn, mae pawb yn mwynhau pogo yn y pwll mosh, waltsio, neu ddawnsio limbo fel y bo’n briodol. Ond dyna pan mae llygad gwamal crwydredig y briodferch yn disgyn am eiliad ar Sikhát, sy’n eistedd wrth ymyl Gwdrẃn wrth i bawb stopio’r chwyrlïo gwyllt i ddal eu gwynt. Dim ond wedyn y mae effeithiau'r synth-fesg tra chryf yn diflannu fel bod Sikhát a Brawnjayld ill dau’n cofio o’r diwedd yr addewidion naethon nhw cyn llyncu’r gwenwyn. Gwae hwythau – a’u bochau’n cochi gan gywilydd nes eu bod yn chwilboeth – maen nhw’n arddel yn llaes eu gên, yn gegrwth, ac yn farwaidd eu llygaid, warth y sefyllfa sydd ohoni.
Mae Brawnjayld yn gwrthod bwyta nac yfed, a glynu wrth ei gwely, gan lewygu fel bod dim ond rhywun wedi’i ddiystyru’n gallu neud. Mae’n gweld yn dda i dderbyn anrhegion o win coch a siocled, ac yn hala ei hamser yn gwau gorchudd cwilt addurnedig o blu alarch a gwallt baban. Pan mae Gunna yn trio dod yn nes ati, dyna hithau’n lladd arno fe, gan awgrymu y dylai wthio pluen wen o’i chrosio ble dyw’r Haul ddim yn disgleirio, a’i felltithio am beri iddi dorri’i haddewid glân fel menyw – am warth anhraethadwy! Yn anfodlon, fe ddarbwyllir ef i geisio cyfathrebu â Brawnjayld trwy gyfrwng sgwrs synhwyrol a chall fel dyn mewn oed yn siarad â menyw aeddfed, yn hytrach na bloeddio ac ystumio. Gwrthod ar ei ben mae hithau a (gan ei bod yn dechrau bwrw iddi o ran yr holl regi), dyna hi’n ei felltithio yntau a Gwdrẃn unwaith eto, yn wael a’n wenwynllyd, gan weddïo byddan nhw ill dau’n marw cyn pryd, ac mewn ffordd yn waeth nag unrhyw ffawd (yn ddall neu’n bellweledol) allai drefnu hyd yn oed petasai’n neud ei gorau glas i fod yn eironig o annirnadwy.
Yn syn, mae Sikhát yn sôn yn gariadus wrth Brawnjayld am y cyffur a ddefnyddiwyd i’w hudo fe, gan gyfadde taw ei gweld hithau’i wir gariad, yno yn y cnawd o’r diwedd, yw’r unig be sy di rhoi unrhyw gysur iddo o gwbl. A thrwy’r amser, dyna Oylrig Sífót yn mwynhau’r olygfa wrth lygadrythu arnyn nhw, yn rhith hen was cefngrwm a thrwm iawn ei glyw. Er ei bod hithau’n llawn tosturi o achos deisyfiad Sikhát, mae Brawnjayld yn taeru, nage heb ddagrau, ei bod hi’n rhy hir o lawer i osgoi cychwyn drygioni tragwyddol a diarbed. Yn chwerw, dyna hithau’n diddanu Sikhát wrth ragweld yn llon taw yntau o leia fydd yn medru trengi’n anrhydeddus. Gan ofidio’n enbyd, mae Sikhát a Brawnjayld ill dau’n paratoi i’w baglu hi tuag at eu tynghedau unigol. Dyma yntau’n symud mas o’r cartre priodasol byrhoedlog dan bwdu i wersyllu yn y stafell wely sbâr y drws nesa i siambr foethus Gwdrẃn, wrth iddi hithau orwedd yno’n stoicaidd. O na bai ddim felly! Petai’r Aysayus ond yn gallu rhuthro draw i achub y dydd! Ond nid felly y bydd hi.
Ar ôl i Sikhát fynd yn ôl at annedd unig Gwdrẃn am sbel i drio trafod pethau â hi, dyna fe’n esbonio wrthi’n drist am hynt y felltith. Ond dyna hithau fodd bynnag yn dangos y drws iddo, gan ei anfon yn ôl i'w lety oer ac anghyfforddus dros dro, a'i gynffon yn ei afl. Pan mae Gunna yn gofyn cyngor ei frawd gwaed yn nes ymlaen, mae Sikhát yn dweud wrtho’n swta taw dim ond yntau, y gŵr i Brawnjayld, all drin ei chlwyfau. Mewn ymateb, mae Gunna yn mynd i mewn i’r siambr i ymweld â’i wraig led-anymwybodol, gan gynnig, yn anhydeiml ond yn synhwyrol, brynu tawelwch meddwl iddi, a datgan fod e’n barod i dalu mwy o arian nag a ellir ei gyfrif, yr hen fochyn siofinaidd o bliwtocrat! Er gwaethaf yr holl erfyn ofer arni, mae Brawnjayld yn dal yn ddidaro, wrth iddi’i ddannodd. Dyna hithau’n sgrechian nerth esgyrn ei phen taw ar ei hunion fe fydd yn ymadael â’r lle am byth, gan ei adael yntau i foddi mewn gwaradwydd uffernol – oni bai fod e’n ymddiheuro'n llaes gyda chusan enfawr, gwlyb, a lladd ei fab yng nghyfraith ffyddlon a di-fai yn y fan a’r lle.
Yn hurt, mae Gunna yn mynnu’i fod wedi addo i warchod Sikhát sydd bellach yn frawd o gydfilwr iddo, a’i chofio hi am eu llw, wrth esbonio taw tewach gwaed na dŵr. Mae Brawnjayld, sut bynnag, yn ddiysgog, gan ddadlau bod Sikhát eisoes wedi torri’r addewid trwy’i llithio hi ar ran Gunna. Wedi’i ddifrodi a’i ddigalonni, dyna Gynna yn ymadael â siambr iasoer Brawnjayld, cyn rhedeg bant i hala dyddiau lawer yn cynhemlu uwchben be i’w neud nesa, am o leia pum munud ar y tro rhwng drachtio bwcedeidiau o soma ffug, chwarae dartiau, a chryn nifer o weithgareddau gwrol hanfodol eraill, fel codi seddi toiled, newid globau golau, tynnu fflwff o’i fogail, pigo’i drwyn, a chribo’r gwallt dan ei geseiliau. Yn niffyg dim arall, dyna Gunna Nayflung-Háfbryd yn galw ar ei hanner brawd Háfgun Nayflung, i roi eu pennau at ei gilydd yn gyfrinachol.
Wedi mwydro ac mewn llesmair, mae Háfgun yn awgrymu bod Brawnjayld yn rhaffu celwyddau o genfigen. Mae Gunna yn anghytuno’n egnïol, fodd bynnag, gan fynegi’i fod e’n ei charu hi, ac yn ymddiried ynddi, ac ailddweud taw trwy ladd Sikhát fe ddôn nhw’n feistri ar eu ffawd eu hun, a all gipio celc euraidd Fanfér. Felly dyna Gunna a Háfgun yn mynd i'r afael â’u chwarter brawd Gowt-hón Nayflung-Háfbryd-Lowlayf ynglŷn â’r pwnc anodd ei drin hwn, gan wybod heb amheuaeth fod e’m wedi neud adduned nac ymrwymiad gydag aelodau eraill y gang, am fod y llanc gwanllyd yn nychu yn ei wely dan law’r Dr Graymjayld ar y tro.
Maen nhw’n addo iddo a thomen o arian a statws cymdeithasol annychmygadwy os bydd e’n fodlon lladd Sikhát. (Mae’r llipryn wedi bod yn ffantasïo am y fath bethau deuddeng waith y funud o leia ers achau, fel rhyw gigfran â thri llygad, rhwng craffu ar ei gasgliad o lawysgrifau lliwiedig a swyno gwylanod â’i bibgorn.) Sdim rhaid iddyn nhw droi braich Gowt-hón am yn hir na’n rhy galed, ac mae’r llanc yn neidio am y cynnig gwych i “tshwdèsniy vazmòzhnust hwbivàt lywbòy mèrskiy kowt hwblyẁduk,” felly i roi prawf ar ei ddyndod ac ennill cymeradwyaeth gan y llwyth gwatwarus [3].
Gyda’r wawr y bore wedyn, a’r awyr yn gwrido fel marwor yn clindarddach, dyna Gowt-hón yn mynd i mewn i ogo-ddyn Sikhát, ac, ar fin dod yn ddyn go iawn, dyna’r llanc yn trywanu’i westai a’i gymrawd yn y cefn wrth iddo huno, gan ei anfon i gyfarfod â chrëwr anraslon y Byd fel petai. Yn llawn gwewyr, dyna Gwdrẃn yn dihuno o hunllef frawychus am goelcerthi gwyllt ac afonydd o waed, ac yn rhuthro i mewn i’r stafell westeion yn ôl ei harfer fel rhyw ymwelydd does dim croeso iddo, gan falu’r drws pitw a’i hysgwyd cyhyrog ond cymesur. Gan bwyso a mesur yr olygfa waedlyd o fewn rhyw ddegau o ficroeiliadau, dyna hithau’n llawn dolur ac arswyd, yn magu yn ei breichiau gorff drylliedig ei gŵr wedi'i ddieithrio, wrth iddo hwylio i ymadael â’i fodolaeth alarus. Mae Sikhát, fodd bynnag, y milwr mwya anffodus yn y byd i gyd, yn gorchymyn iddi beidio ag wylo, na gweld bai ar ei brodyr am ei dranc annhymig. Yna, mae’n marw, a’i ran yn nrama ddi-chwaeth bywyd ar y Migl-Urth wedi dod i ben o ddifri.
Wrth i Gwdrẃn sgrechian mewn gloes, dyna Brawnjalyld loerig yn clegar chwerthin, dan ferwi o hwyl atgas, a melltithio’r Nayflungs am eu bod wedi neud gwarth o be, gan lofruddio’u cynghreiriad, eu cyfaill, eu gwestai, eu brawd-yng-nghyfraith, a’u harglwydd. Mae’n datgan ei bod yn sylweddoli bellach taw celwydd noeth oedd ei llithio gan Sikhát yn cymryd arno taw Gunna ydoedd dan ddylanwad golchdrwyth llysiau'r afu, ac y bydd hi’n gadael Gunna am byth beth bynnag. Wedi dweud ei dweud, dyna Brawnjayld yn gweithredu’n derfynol, gan ei gwanu’i hun rhag blaen. Fe drochir ei chelain dda-i-ddim mewn petrol a’i rhoi ar dân ynghyd ag eiddo Sikhát. A dyna gychwyn goddaith fydd yn ymledu fel haint i ysu’r Nef a’r Isfyd fel ei gilydd. Mae’n golygu fyd fod y mynydd o aur ac arteffactau eraill oedd yn arfer perthyn i Sikhát wedi suddo’n syth i ddyfnderoedd Afon Raynow na ellir eu plyio, am dragwyddoldeb. Ond mae pawb yn credu taw Gwdrẃn, yn wraig gyfreithlon i Sikhát pan fu farw, biau popeth bellach, a’i bod hithau’n aros yn fud i warchod y celc amhrisiadwy.
Wel, mae fflamau trallod yn araf losgi i lawr, nage am y tro ola ni raid dweud, gan ddiflannu i ebargofiant wrth i’r ulw oer gael eu chwythu ymaith gan y gwynt deifiol. Dyna Gwdrẃn, wedi’i llorio a’i chalon yn friw, yn crwydro’n ddisynnwyr trwy strydoedd creulon y ddinas fawr, ddrwg. Mae’n casáu pob eiliad o’i bywyd di-werth, toredig, ond dyw hi’m yn gallu'i dwyn ei hunan eto i neud amdani’i hun, na llamu tu hwnti’r llen fel bod ei diweddar chwaer Brawnjayld dan ei chroes eisoes wedi neud. Yn y cyfamser, mae aur Fanfér a harddwch Gwdrẃn wedi dal sylw’r gwleidydd llawn addewid a chwannog i gipio pŵer, Atlí Hitman, sy’n corddi gan lid a nwydau dinistriol eraill, ac sy eisiau difodi’r llwythau delio cyffuriau heb ymdroi. I'r perwyl hwn, mae’n recriwtio lluoedd o bobl mor dreisiol ac anwar â bwystfilod gwyllt, gan eu darparu nhw â’r arfau diweddara, a’u hyfforddi nhw i ladd yn ddidostur. Ond beth yw tarddiad yr holl bolisïau barbaraidd, y cynlluniau ciaidd, y dechnoleg bron yn hudol, a’r ddemagogiaeth feistrolgar? Ww, wel, ni fyddai’n anghywir dweud taw Oylrig Sífót sydd wrth wraidd hynny oll.
Mae Gunna yn gofyn i Háfgun ddylen nhw ymosod yn ffyrnig ar Hitman er mwyn tynnu’r pŵer oddi wrth y dyn ffiaidd cyn iddo ddod yn unben dros y Migl-Urth cyfan, neu gymodi â fe i geisio plesio'r holl gachgwn gwangalon sy eisiau dim ond gorffwys mewn hedd am byth. Mae Dr Graymjayld, sy’n ddall ond â thrwyn enfawr (mae’n medru synhwyro peryg fel rhyw fleiddast wyllt), yn cynghori’u bod nhw’n gallu prynu nawdd a chefnogaeth gan Hitman, os bydd e’n priodi Gwdrẃn. Ac wedyn, pan fyddai yntau o fewn eu gafael, fe fydden nhw’n ei ladd e’n syth. A dyna’r Doethur gwarthus yn ychwanegu taw gwell fyddai taro tra bo'r haearn yn boeth. Ac felly, gyda’r bwriadau gwaetha, mae’r Nayflungs yn llawen gychwyn ar y ffordd hon tuag at ddinistr.
Mae sgowtiaid Nayflung yn dod o hyd i Gwdrẃn ar y strydoedd gyda mintai o garidýms, fyddai’n lico bod yn weinyddion, actorion, campwyr dianc, a beirdd, a’i hachub hi. Fodd bynnag, fe fyddai’n well da Gwdrẃn farweiddio ymhlith y proliaid a’r gwerinwyr, ac mae’n gwrthod arddel ei brodyr na maddau iddyn nhw. Mae Graymjayld yn dweud wrth ei merch hirgolledig am beidio galaru mwyach, gan sylwi taw tra mae Brawnjayld mor farw â sglod, a’i lluwch yn chwythu ar y gwyntoedd, mae Gwdrẃn ar dir y rhai byw o hyd, ac yn eitha ifanc ac iach, ac y dylai hi’i siapo hi a phriodi, cyn iddi fynd yn rhy hwyr. Wel, dyna Gwdrẃn yn gwrthateb dyw hi’m eisiau’u gweld yr un ohonyn nhw’n cael ei ladd, mewn gwirionedd, ond ar wahân i ‘ny dyw hi’m yn malu’r un daten. Gan gredu na fydd hi’n hapus byth eto, ni wêl Gwdrẃn ddiben i geisio neud dim byd (wrth gwrs mae hi eisiau dal ati gyda'i hoff hobi o neud trugareddau o fetel ar ffurf anifeiliad gwyllt, a'u harysgrifo nhw â rwnau hudol i anfon negesau cudd), heb sôn am briodi eto, a’r holl sothach brwnt o ran neud cartre a magu teulu fyddai hynny’n olygu.
Yn gwerylgar ac annheg mae Dr Graymjayld yn ateb yn ôl, gan wfftio Gwdrẃn a dweud ei bod hi dan rwymedigaeth i beidio â gweld bai ar ei brodyr, ac fe ddylai hi frysio i ddyweddïo. Mae’n ychwanegu’n sarhaus taw Brawnjayld oedd yn gyfrifol am farwolaeth Sikhát, a'i bod hi’n berffaith weddus bod y Nayflungs mewn du ac yn galaru drosto fe am ysbaid o leia, achos taw dyna’r drefn. Mae’r doethur dall sy'n ddrygist heb ei ail yn dal i whilia dwli, gan fygwth Gwdrẃn ei merch ystyfnig â hunllefau annychmygadwy os bydd hi’n methu ildio. Ac mae’r ddwy ohonyn nhw’n gwybod bod Graymjayld yn gallu neud yn union beth mae’n ddweud, am ei bod yn cael ei chefnogi bob cam gan y Dewin dichellgar Oylrig Sífót. Mae Gwdrẃn yn ffwndrus, wedi diflasu ar y byd, ac yn barod i dynnu’i thraed ati. Dyna hithau felly’n ymostwng i orchymyn ei mam wallgo.
Yn ystod eu neithior ddrudfawr eithriadol, dyna Atlí yn cynnig llwncdestun i’w anwylaf Gwdrẃn Hitman (nage bod yfed crochaneidiau o ffrwyth y winwydden wedi neud byd o les i’r nythaid hwn o nadroedd gwenwynig). Mae e wedi’i ysgogi fodd bynnag gymaint gan degwch blêr Gwdrẃn a’i gwallt am ben ei dannedd, â chan ei freuddwydion am y pentwr dirfawr o aur bydd e’n cael gafael ynddo maes o law. Ar ôl addo cyfeillgarwch bythol i’r Nayflungs (yr hen gelwyddgi iddo!), a chyda hunanfeddiant gwleidyddol dihafal, dyna Hitman yn diflannu’n sydyn, gan ysgubo’i wraig ymaith, a’i bochau cyn wynned â’r eira, cyn i rywun ei saethu fe.
Wel, mae’r amser yn mynd heibio mor gyflym on’d ydy, fel tonnau’r môr yn treio a llenwi, ac wrth gwrs dyw e ddim yn aros ar neb. Ond er gwaetha hynny, mae Gwdrẃn wir yn aros heb ei chyffwrdd, gan na llwyddiant nodedig Hitman ym myd dadlau gwleidyddol (wrth iddo gael gwared â’i elynion fesul un, a malu’u hesgyrn yn llwch), na chariad y lleban glafoeriog tuag ati (gan ei bod yn gwrthod bob tro ymweld â fe i gyflawni’i dyletswyddau priodasol). Dim ond unwaith naethon nhw gusanu a chofleidio yn y dirgel fel petai, ond ynghylch hynny, taw biau hi. Yn y cyfamser, dyna yntau’n gadael i’w chwant am y celc aur dyfu fel rhyw lysieuyn arallfydol rhyfedd. Yn y pen draw, mae Atlí, sydd yr un mor ddiamynedd â rhwystredig, yn galw ar i’r brodyr Nayflung ymddangos ger ei fron ym Mhalas yr Henuriaid Dyrchafedig.
Dan bwdu, mae Gunna yn protestio wrth Háfgun ynghylch a ddylen nhw drotian mynd fel cŵn bach pan fydd Hitman yn chwythu’i chwiban uwchsonig, wedi’i gerfio’n gain o esgyrn llygod mawr. Mae Háfgun yn gythryblus ei feddwl a dweud y lleia. Mae’n dyfalu bod Gwdrẃn yn ceisio’u rhybuddio nhw trwy anfon modrwy ar ffurf pen blaidd atyn nhw, o bob peth dan haul, gan fod honno’n arwydd cyffredin o fradwriaeth yn ffeuau troseddol brwnt y Migl-Urth dwyreiniol. Mae Gunna, i’r gwrthwyneb, yn honni bod Gwdrẃn yn anfon neges o gymod. A dyna Dr Graymjayld, sy bob amser mor gastiog â wisgers cadno gwyn, yn cytuno ag argoeli Háfgun, ac yn dweud wrth Gunna am beidio â bod mor uffernol dwp. Mae hi’n cyfri bod y fodrwy wedi’i doctora, a'i bod yn dwyn rhybudd yn wreiddiol, wedi’i ysgythru mewn rwnau cêl! Mae Gunna yn cael ei argyhoeddi gan hyn, a dechrau ofni trap twyllodrus, ond serch hynny mae’n penderfynu dylai’r brodyr ymweld ag Atlí Hitman, ond mewn llawn arfogaeth. Maen nhw’n neud felly. Fodd bynnag, pan maen nhw’n cyrraedd, dyna nhw’n syrthio i fagl wrth i gyfnos faglu’n bitw o ara dros y dydd dychrynllyd. Am arswyd diderfyn!
Byrbwyll ac awchus am waed yw’r Nayflungs, ac er bod nhw’n gastiog, maen nhw’n gryf ac yn gyhyrog hefyd, ac yn llwyddo rywsut i wrthyrru catrodau oll Hitman, er gwaetha’r holl gymorth arallfydol maen nhw’n ei dderbyn gan Oylrig Sífót. Sut maen nhw’n neud hyn, dim ond y duwiau ŵyr (wel, a bod yn berffaith onest, does yr un duwdod ar ôl ar y Migl-Urth erbyn hynny, ch’mod). Yna dyna ragor o ddynion arfog yn llifo mas, ac mae ‘na sgarmes saethu enfawr sy’n mynd yn lladdfa lwyr. Ond mae’r brodyr Nayflung a’u ciwed wydn, wyllt yn trechu, am sbel o leia.
Yn y cyfamser, mae Gwdrẃn winglyd yn trio eistedd yn llonydd i wrando ar y brwydro. Mewn anobaith, mae’n melltithio awr ei genedigaeth, gan resynu at funud, a ffieiddio eiliad ei horosgop atgas. Pan maen nhw’n ei ffeindio hi o’r diwedd, dyna’u brodyr ananrhydeddus ac anffortunus yn datgan eu bod nhw’n cael eu gorfodi i ladd ei gŵr ac wedyn i’w rhoddi hi mewn priodas , gan law ddidostur, anweladwy ffawd. Fodd bynnag, pledio gyda nhw i arbed bywyd Atlí mae Gwdrẃn. Pam, O pam, O pam? Felly maen nhw’n gwawdio Hitman, a’i brocio fe, gan neud iddo redeg o gwmpas yn borcyn, wrth chwerthin am ei ben yn anhrugarog, ond yn gadael iddo sleifio ymaith o’r diwedd. O, maen nhw’n ffyliaid i gyd, a’i hewythrod yn dwpsod. Sut gallen nhw fod mor dwp? Achos taw, wrth iddi nosi, gan ryddhau cysgodion creulon ymhlith tirwedd lom y jyngl trefol, dyna dyrru cefnogwyr Hitman yn gefn iddo ledled y ddinas ddadfeiliedig.
Wedi diffygio, dyw’r Nayflungs ddim yn gallu osgoi cysgu, ond cyn gynted â’u bod nhw’n cofleidio Huwcyn lonydd, dyna ddechrau’r gwrthymosodiad, er bod y llebanod gwladaidd sy’n ennill tir yn llwyddo i’w hamddiffyn eu hunain, a gwrthsefyll y cyrch. Mae Atlí Hitman yn gwrthio trwy orchymyn i’w hen gadarnle gael ei roi ar dân. Dyna’r Nayflungs yn arllwys allan o’r adeiladau llosg i’w hachub eu hunain rhag cael eu hysu, ac wedi ymladdfa gynddeiriog ymhlith y tonnau o fflam, dyna hwythau oll yn cael eu dal.
Gan daflu’i garcharorion wrth draed Gwdrẃn, mae Hitman yn tyngu bydd yn dial cam Sikhát trwy hyrddio’i brodyr Gunna a Háfgun i mewn i bydew nadredd, syniad clyfar mae di fenthyg gan Oylrig Sífót. Wedi ffieiddio, dyna Gwdrẃn yn galw’i gŵr, yr unben wrth ei ewyllys, yn fwystfil adwythig, a’i felltithio â marwolaeth warthus. Fel taranfollt mae hefyd yn datgan ei bod yn dwyn plant Hitman, er taw o’r braidd eu bod nhw wedi cyffwrdd â’i gilydd, ac fe all glywed eu dwy galon yn curo oddi mewn iddi. Mae’n atgoffa Atlí taw’r Nayflungs yw ewythrod i’r babis ‘ma, ac yn ymbil am eu bywydau. A dyna Hitman yn tyngu na fydd e’n rhyddhau’r Nayflungs ond os byddan nhw’n rhoi iddo’r celc o aur sy’n ei arteithio a’i bryfocio, ddydd a nos. Cyfarwydd, on’d ife?
Gan ildio o’r diwedd, mae Gunna yn cytuno i roi’r aur i Hitman, ond dim ond os caiff Háfgun ei ladd gynta, a gwas bach yn dod â’r galon ato yntau ar hambwrdd arian. Lladd! Calonnau! Dial! Yr un hen hanes! A dyna Gunna hanner brawd i Háfgun yn gwepio a phrancio, fel siaman lloerig wedi meddwi ar laeth mwnci. O’i cho, mae Gwdrẃn yn begian ar Hitman i arbed Háfgun. Mae Hitman, sut bynnag, yn ymdynghedu i gael yr aur mae di bod yn geisio mor ddyfal. Mae’n dweud taw’n gam neu’n gymwys, mae ar y Nayflungs y cyfan iddi, ac fe fydd yn ei gael e trwy deg neu drwy hagr, costied a gostio. Dyw Háfgun ddim yn gallu dianc, a dyna’r galon yn cael ei thorri mas, yn curo eto, wrth i’w pherchen ddolefain yn drybeilig a gwaedu hyd at y diferyn ola. Gyda hynny, dyna Gwdrẃn yn dwyn dau o blant diniwed i'r byd cythryblus dros ben, a genedigaeth yn dilyn yn dynn wrth sodlau tranc fel mae’n digwydd yn aml.
Wedi derbyn yn galonnog organ goronaidd ei frawd gwangalon, sy bellach wedi peidio’i churo chwim, dyna Gunna yn chwerthin yn afreolus am ben Atlí. Mae’r aur, wrth reswm, wedi diflannu amser maith yn ôl, wedi mynd ar goll am byth yn Afon Raynow ar ôl marwolaeth Sikhát, a’r dŵr yn dweud wrth y gwynt: "Palpvonu lak Ari·adní hlath iltéfi dura ifpalperi blé rolinas; Sinez prala la Davuth e zonvrizaré th-ayldriza lalré lintlu” – "Fe fydd Ari·adní yn ei chloi'i hun tu ôl i'w drws caeedig cyn hir; Fe fydd cynnwrf pelydrau'r Haul yn codi'r moroedd.” Mae Gunna yn melltithio Hitman, yn ôl yr arfer mewn amgylchiadau o’r fath. A dyna Hitman, yn debyg i’r dihirod gorau oll yn y llyfrau comics gwaetha, yn gorchymyn i Gunna gael ei daflu’i lawr yn syth i’r pydew nadredd yn fyw o seirff yn hisian. Mae’n dychmygu fe ddysgiff i’r Nayflung chwerthin yn wahanol! Ond dyw Atlí ddim wedi cofio’r hen ddihareb: A chwarddo olaf a chwardd orau.
Mae calon Gwdrẃn yn caledu o gasineb tuag at ei gŵr gwaradwyddus (ond o leia mae ganddi hi ŵr – a chalon ‘fyd!). Dyna hithau’n gorchymyn i gitâr gwerin lwcus sy wastad mewn tiwn, oedd unwaith yn perthyn i un o glerwr Ziggi o’r enw Stádust, gael ei anfon at ei brawd ym mhwll anobaith. Mae Gunna wedyn yn canu’n gadarn, wrth blycio tannau’r gitâr hudol, ac mae hyn yn swyno pawb o’i gwmpas. Dyna fe felly’n cipio buddugoliaeth ysgithrog o safnau mantach methiant, tra gostegir y seirff hyd yn oed gan syrthio i gysgu’n sydyn ryfeddol. Ym mhen yr hir a'r hwyr, mae poeth yn newid mewn chwinciad. Wrth i’r perfformiad caraoce difyfyr ddechrau crwydro’n beryglus agos at sgrechian canig gyfoglyd orfelys gan Rhisiart ar ben Dibyn, dyna wiber hynafol, sy’n denau’i gwaed, gowtiog, a hynod drwm ei glyw, yn llamu’n llesg ar Gunna, a’i roi fe yn ei orwedd ag un wawch wichlyd. (Yr unig hanner brawd sydd ar ôl ymhlith llwyth y Nayflungs sy’n sgrechian wrth gwrs, nage’r hen sarff ymlusgol yn hisian.)
Dyna arswydo Gwdrẃn o glywed rhwnc angau estynedig a dirdynnol ei hanner brawd yn chwythu i fynu o’r dyfnderoedd pygddu. Ac yn yr un eiliad honno sy’n teimlo fel tragwyddoldeb, ac yn ddigon i oeri'r gwaed, pan erys amser, dyna Gwdrẃn, wedi rhewi hyd at fêr ei hesgyrn, yn sylweddoli o’r diwedd sut i ddial ar Atlí Hitman am y trais ar y Nayflungs oll. Nos dywyll a stormus ydy, ac nid galluoedd y fall hyd yn oed all daranu mor wyllt. Dyna gigfrain anwes Wowdun, Hugging a Mwning, yn craffu ar yr olygfa erch fel tystion adwythig, yn fud, ond yn barod bob tro i wawchio sennau heb eiriau. A thrwy’u llygaid mae Oylrig Sífót yn gwylio ‘fyd, wedi’i gyfareddu gan y drych sgrio yn seler y bwthyn glas ar lannau Afon Raynow.
Wedi brawychu, dyna Gwdrẃn yn tynnu’n ddwfn ar getyn o oruwch-fêl, ac yn gorchymyn y deuir â’i babanod o efeilliaid ati hi ar ben tŵr ucha’r uchelgaer yng nghanol y dymestl ffyrnig. Ac yno, hyhi sy’n eu lladd nhw ill dau a’i dwylo teg ei hun, gan drin dagr llym a charn o aur ac arno rwnau fyrdd. Mae’n ddall i wir ddrygioni’i gweithred o achos yr atgasedd anweladwy mae’n gallu’i glywed. Dyw daioni a goleuni ddim yn gallu neud cymaint â chael cip drwy’r llenni tywyll ar y bwystfil hwn o lofrudd dwbl. Ac yn sgil y lladdedigaeth wedi’i chychwyn gan y Nayflungs, does yr un o ganlynwr Hitman yn sylweddoli bod Gwdrẃn greulon yn sleisio a lladd ei hepil hithau.
Yn ystod yr wylnos yn dilyn angladd y lluoedd yn lled gaeth i Hitman sy’n hastio at yr uffern, dyna Gwdrẃn yn ymddangos o’r diwedd. Gan roi dau ficer yn llawn o win coch rhywiog i’w gŵr, mae’n yfed i’w iechyd da, ei hir oes, a’i hapusrwydd di-ben-draw. Wrth iddo lyncu’r ddiod a gynigir gan ei wraig yn un joch, dyna Atlí Hitman yn difaru’i enaid ei fod wedi colli’r aur, ond yn ymhyfrydu’n gas ‘fyd yn ystyried tranc ei elynion. Mae’n ymddangos bod y cnaf cywilyddus wedi drysu a dweud y lleia, o ganlyniad i bopeth sy di digwydd o flaen ei lygaid oedd fel arfer yn dreiddgar ond sy’n farwaidd a diddirnad erbyn hyn. Dyna fe’n gorweddian, yn llesg a ddi-ffrwt.
Dyma Gwdrẃn wedyn yn llyfu’i gwefusau dan wgu. Dyma’r unig eiliad mae wedi’i dewis i ddatgan ei dichell. A dyna hithau’n cyhoeddi i bawb yno taw, yn ddial am drais tanbaid Atlí, ac am ei fustl milain, mae hi wedi lladd y meibion dibechod. A dyna hithau’n mynd yn ei blaen i ddatgelu bod y diodlestri wedi’u llunio o esgyrn cywrain eu penglogau ac arnyn nhw haen drwchus o arian, tra mae’r gwin yn dintur deniadol (ond arteithiol!) yn cynnwys eu gwaed a mêl. Ac ar y funud honno, mae’r haid o helgwn yn perthyn i Hitman ei hun yn llenwi’u cylla â gweddillion marwol y babanod. Dyna’r galarwyr wedi ymgasglu’n ffrwydro. Dychmygwch yr arswyd, y ffieidd-dod, y dolur, yr ing! A dyna Atlí Hitman yn cwympo ar lawr, a’i lygaid lloerig yn sefyll allan o'i ben, wedi cynddeiriogi cymaint nes bod ei gorff yn borffor i gyd.
Mae Hitman yn cael ei gludo i’w wely ym mhorth y fynwent. Ond mae yna un tro ola ar fyd. Dyna Gwdrẃn yn mynd ling-di-long ac yn lladradaidd i mewn i siambr arswyd Atlí. Dyna hithau’n dihuno’i gŵr. Ac wedyn dyna hi’n plannu dagr â charn o aur ac arno rwnau fyrdd, oedd unwaith yn drysor teuluol i ryw hendad hynafol anghofiedig, yn ei frest, yn weithred aflednais o ddialedd terfynol. Dyma ddarfod Hitman musgrell ar ei wely angau, felly, ymhlith llawer iawn o felodrama. A dyna Gwdrẃn yn edliw’r ffaith iddo fod ei gorff eisoes yn yr amlosgfa, gan ei bod wedi defnyddio’i chastiau benywaidd i baratoi’n dda iawn. Mae’n marw, a geiriau twyllodrus Oylrig Sífót yn canu yn ei glustiau’n llosgi. O fewn eiliadau, mae yna goelcerth wyllt yn ysu maenordy Atlí Hitman, sy wedi’i wlychu drwodd â thanwydd. Ac O, mae’n llosgi mor aruthrol gyflym ac yn ddi-droi'n-ôl. Wrth i ddydd gwelw wawrio, gan ddisodli’r noson wenwynig, dim ond Gwdrẃn syfrdan sy’n goroesi ac yn sleifio ymaith yn ddistaw.
Yn sgil y lladdfa, mae Gwdrẃn yn crwydro’n ynfyd trwy’r cefn gwlad. Gan ymlwybro am glogwyni’r arfordir, mae hi eisiau rhoi diwedd ar y fodolaeth mae’n ei chasáu erbyn hynny â chas perffaith. Mae’n amcanu dod yn aberth dynol gan ddileu’i dioddefaint trwy daflu’i chorff eiddil i gofleidiad hallt y cefnfor mud. Ond dyna’r môr minsur, yn aruchel ddiystyrllyd, yn gwrthod ei herfyniad! Mae gan Gwdrẃn, gwraig sy’n wahanol i bob gŵr, lawer o amser i ystyried, wrth i’r llanw ddal i godi a gostwng fel arfer. A dyna hithau’n eistedd felly ar lan y môr rhithdduwiol, gan fyfyrio uwchben ei gofidiau fyrdd ymhlith y blodau gwylltion sy’n ffynnu ar y traethellau tywodlyd, trist (does lawer ohonyn nhw, a bod yn onest, yn laswellt a’r uffernol lysiau'r dial gan mwya!).
Ar ôl, mae’n ymddangos, oesoedd, o feddwl, mae’n galw ar ysbryd aflonydd Sikhát am y tro ola erioed, gan atgoffa’i charwr lledrithiol am eu haddewidion heb eu cywiro, ac ymhŵedd arno i ddychwelyd. Yn ofer, wrth gwrs, mae’n eiriol. Dim ond wedyn, wedi llwyddo i’w thaflu’i hun i’r ewyn afreolus, yng nghroth ddaearol y nefoedd wedi’i llenwi â dŵr, fe’i derbynnir hithau. Dyna alar ei holl fywyd yn cael ei foddi nes nes taw dim ond un gân serch ola sydd ar ôl, wedi’i siantio gan seiren wylofus, ac ynddi mae adlais geiriau edliwgar Afon Raynow yn cymysgu â gwawchiau gwag y gwylanod.
Pwy sy’n gwylio’r Reyjinroth wedi’i rag-ddweud yn mynd rhagddi – yr holl bantomeim diawledig hwn wedi’i actio gan fân-dduwdodau cyfrgolledig yn gyforiog o ffraeo dibwys, rhodresa, talu’r hen chwech yn ôl, poenydio, gollwng gwaed, dienyddio, a rhuthro at y dyddiau ola – o nyth eryr ar ymyl clogwyn uwchben yr olygfa dyngedfennol oll? Dim ond Braytstá, yn genau lwcus fel arfer, sy’n smocio’n ddidaro ond yn drwm. Mae’n chwarae rhan gwyliedydd swyddogol i’w feistr Unllygeidiog Wowdun unwaith ‘to. A dyna Lẃk yn glaschwerthin o ystyried bywyd ar y Migl-Urth yn llawn ffoleddau di-ddal a diffrwyth, gan aros, yn rhwystredig fel arfer, am ddechrau fflamllyd diwedd terfynol popeth. Ac felly, fel trychineb gormesol tragwyddol, fe aiff y gylchred greulon yn ei blaen yn ara deg, yn chwiwgar a chanseraidd, heb y mymryn lleia o atyniad nac arwyddocâd.
Wrth i’r tân ymledu, gan losgi’r byd crwn, mae Afon Raynow yn dal i chwydu allan ei chân anorffen a chwerw eithriadol wrth iddi ferwi, gan greu realedd a’i anghofio ar yr un pryd. Ond cyn i’r holl ddyfroedd llidiog wedi'u trwytho â chol-tar droi’n darth myglyd fydd yn mynd yn ei flaen i ddifetha popeth, dyna un ffigur unig yn gwisgo gŵn hir, gwyn ac yn ei law ffon o bin yn nesáu atyn nhw gan faglu’n boenus o ara. A dyna’r hen ddoethwr hynod a brawychus Oylrig Sífót, hynny yw Hlothrig Mulrin, sy wedi achosi cymaint o helbul a helynt tu hwnt i’r llenni yn ystod ei arhosiad ar y Migl-Urth. Mewn pwrs o groen madfall yn nesaf at ei galon, mae dau hedyn, Thoahatha a Lehenefa, a chostrel grisial yn cynnwys rhyw faint bach o hylif gwyrdd-ddu, byw.
Ac mewn ymdrech anobeithiol ola i ddianc a’i achub ei hun a hanfod y ddynol ryw ‘fyd, falle, dyna’r hen ddewin yn llwyddo i’w daflu’i hun i mewn, gan lafarganu â’r tonnau eiriau’u mantra cyfnewidiol: “Prala rumularé simera th-andlizí hlath nusilé; Lasda sinez hesilistíaré istí sulta telvu’fw zwn alrek alsalinté isaré lír”” – “Fe fydd llwch amseroedd hynafol yn codi drachefn; Fe fydd gwyntoedd yn brwydro a’r stŵr wedi’i golli ymhlith y sêr.” Ac wrth i’r dŵr drewllyd a gwenwynig gau dros ei ben, dyna agor Hollt i Fyd Arall, ac yntau’n cael ei hyrddio trwyddo [***].
* * * * * * * *
[1] Er mwyn llunio'r rhan leia o'r bennod hon, dw i wedi defnyddio nodiadau traed brain bron yn annarllenadwy wedi'u gadael gan fy ffrind da'r Meistr Hlothrig Faland·ashé [Ff.Ll.] yn seler Maenordy Challavas. Does raid dweud ei fod wedi diflannu'n gyfan gwbl o wyneb ein Daear Afrwydd ni bellach. Gyda golwg ar y rhan fwya, dw i ddim yn moyn dweud mwy na hyn: "Rwy wedi syllu ar Diddymdra mewn crochan o bres gwyrdd, a rhythai fe yn ôl arnaf fi." Dw i wedi rhannu'r weledigaeth fel “Trasiedi ar y Migl-Urth” yn “Straeon Rhyfedd y Norsmyn” gan P Mamrick. Yn dilyn hynny, ni all dyn ond dewi a disgwyl y diwedd. — P.M.
[2] Ww, mor ddigalon dw i wrth orfod adrodd pa mor aml dw i wedi clywed y llif du'n canu mor alaethus fel hyn gyda 'nghlustiau fy hunan (mewn llesmair, fel petai, wrth gwrs), cyn cael gweld yr holl stori'n ymledu o flaen fy llygaid. Serch hynny, rhaid i fi aros yn wrthrochol, os yw hyn yn boosib hyd yn oed nawr. Mae'n ddiddorol nodi, felly, taw nes 'mlaen (pan o'n i wedi 'nhrwytho yn yr hanes), newidiodd y brawddegau i gynnwys fersiwn hŷn ar yr iaith, fel mae'n ymddangos yn y naratif isod (ac yna dw i wedi trio'u dadansoddi nhw orau y galla i). — P.M.
[3] Dw i’n credu bod hyn yn golygu rhywbeth yn debyg i “gyfle ardderchog i fwtsiera rhyw gwrci ffiaidd o fastard” mewn rhyw lediaith yn perthyn i Mwskvisky. — P.M.
[4] ÔL-NODYN (Y DIWEDDGLO ECSTATIG?): Gyda llaw, wedais i y byddwn i’n tewi, ond wi’n moyn ychwanegu ‘yn, rhag ofn bod diddordeb ‘da chi yn y manylion. Gwir lafur cariad fu’r holl ymdrechion ‘ma: cyfweld, cofnodi, casglu, anodi, dyfynnu, golygu, cywiro, ymchwilio, dyfalu, dyfeisio, ysgrifennu, adrodd, esbonio, dehongli. Ond, mae wedi dod yn anos na Saith Prawf Rwstám y Pasriad gydag amser. Wi ‘di ‘neud ‘ngorau glas, yn bendant, fyddai neb yn gwadu ‘ny. Mor gry’ yw’r ysfa i greu a gadael rhywbeth ar ôl, i weud y gwir am unwaith (hyd y gall dyn ‘neud ‘ny, ta be), mod i ‘di mynd ati i sgrio yn y drych uffernol, yma, yn Neuadd yr Eilunod Byw yn Seler Maenordy Challavas. A’r pethau na allwn i ddarganfod o lygaid y ffynhonnau (fel petai), wi ‘di cael hyd iddyn nhw oll er cost fawr i fi. Trwy swyngyfaredd gwaetha’r meirwddewinion yn cynnwys clai a phoer, synau annaearol a dioddefaint anarferol, wi ‘di tynnu meddyliau’r rhai byw ac ailgodi cofion y rhai marw. (Boed i bwy neu beth bynnag sy’n rhedeg yr Holl Fyd ‘y ngwaredu i – yn drosiadol wrth gwrs!) Felly, fi sy ‘di bod yn adrodd y straeon ‘ma i gyd (neu o leia arwain y côr, a benthyg delwedd gan Gertrude annwyl).
Mae’r posau’n codi o’r hanesion a’r personoliaethau cymhleth yn perthyn i rai o’r cymeriadau yn yr Hanesion Hynod ‘ma’n dal i ‘mhlagio i’n annioddefol bron, fodd bynnag, ond yn fuan bydda i’n gallu’u hanghofio nhw. Mae’r drych sgrio wedi dangos i fi gynifer o ddelweddau, ar adegau wedi’u hallanoli yn y delwau symudol. Felly, drwy weithio’n ddiymarbed, dw i wedi byw bywydau, perfformio gweithredoedd, a phrofi emosiynau llawer iawn o bobl: bechgyn a merched ifanc; baban heb ei eni; swynwr hen iawn wedi’i ddal yn neunydd Tŷ Aileni; rhyfelwyr, offeiriaid, arwyr, meddygon a chachgwn. A dw i ‘di teimlo drosodd a throsodd wrth iddyn nhw oll deithio drwy fywyd sut mae’u cyrff yn newid, sut mae’u hagweddau, eu dymuniadau, a’u galluoedd yn mynd ar gynnydd ac ar gil. Dw i’n gorfod gofyn, felly: Ydyn ni’n aros yr un person trwy gydol y broses hon o drawsffurfio, a sut gallwn ni ddweud y naill ffordd neu’r llall, ta be? A beth am ein cariadon, ein cyfeillion mynwesol, y cydnabyddion ‘na dyn ni’m yn gweld ond yn ‘sbeidiol, heb sôn am ddieithriaid? Dyna pam, siŵr o fod, byddai popeth yn dod oddi wrth ei gilydd yn llwyr ar sawl achlysur yn ystod ‘yn archwiliadau annaturiol (ar adegau o drais, llawenydd, straen, rhyfeddod, cyffro, pleser neu erchyllter rhonc fel arfer),. Bryd ‘ny, ymddangosai fod hunaniaeth yr amrywiol unigolion o’n i’n clustfeinio arnyn nhw mor haerllug yn gorgyffwrdd, toddi, anweddu, cyfuno, ac ailffurfio, nes do’n i’m yn gallu penderfynu pwy oedd yn ‘neud be, na ble, na pam. Y cyfan o’n i’n gallu ‘neud wedyn (ar ôl taflu i fyny nes i fi fod ar fin marw), oedd cofnodi’n argraffiadau, i’w cyflwyno nhw i chi. Dw i ‘di trio bod mor onest ag y bo modd, er gwaetha ‘nryswch mawr i.
Wedi dod i ddeall pwys popeth wi ‘di weld, ei glywed, a’i hel at ei gilydd dros y blynyddoedd, hyd eitha ‘ngallu, wi’n teimlo mor eithriadol o flinedig bellach. Wedi ymlâdd a bron yn anobeithiol, mae’n flin ‘da fi weud. A’r gweledigaethau, a’r hunllefau sy ddim yn stopio! Ga i roi’r gorau i frwydro nawr? “Ni orfodir neb y tu hwnt i’w allu i weithredu,” wedi’r cwbl, a defnyddio geiriau hen ddeddfwyr yr Etrwsgiaid. Alla i fod yn ddigon call a llafasus i lamu mewn ffydd i’r tywyllwch sy mor drwchus, a du, a gwlyb, i fynd i chwilio am ‘yn ffrind orau i, yr hen G.Ll.? Ac wedyn, “bw da getshèyhr yaa hẃ” – “hyn hefyd a â heibio” (a dewis ymadrodd Wtmaneg priodol!). Ac wrth i fi aros yma wi’n gofyn i’n hun: I ble bydd hi wedi mynd, a sut galla i ddod o hyd iddi? A hefyd, pwy fyddwn ni ill dau, tybed, o wybod cymaint bydd dyn yn newid wrth ‘neud y Daith Fawr drwy’r Gwagle? Wi’n clywed yr enwau Tvoerti Bl’meukmo ac Eitvle Sl’vaukthe yn ‘yn meddwl i, ond eto i gyd wi’m yn gallu gweithio ma’s ife Mam a Mab ar ffo rhag rhyw Unbennes greulon yw’r rhain, neu bâr o gariadon tragwyddol, y Lleuad yn hela’r Haul (falle taw Fulethi Nelahono a Hefithele Faluthahe ydyn nhw). Ga i w’bod yn rhy fuan, wi’n ofni: “rhwydd disgyn i Heli-hrelí.” Ond o leia fi sy ‘di cael y gair olaf un, fel ‘nes i ragweld mor bell yn ôl (“lleferydd a ehed; ysgrifennu a bery,” ac ati). Falle bydd ‘yn syniadau am weld y dyfodol yn reit yn y pendraw, mewn gwirionedd! — P.M.